– Ποιοι απειλούνται με έκτακτους ελέγχους

Nέο τοπίο στις διαδικασίες για τους φορολογικούς ελέγχους καθιερώνει ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Με το νομοσχέδιο εισάγεται ο ενδιάμεσος προσδιορισμός του φόρου για επιχειρήσεις κυρίως εποχικές οι όποιες λειτουργούν για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια εξαφανίζονται από την αγορά χωρίς να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ.

Μερικός ή πλήρης έλεγχος;Ειδικότερα με τις νέες διατάξεις:

Αποσαφηνίζονται οι έννοιες του μερικού, πλήρους, επιτόπιου ή απομακρυσμένου ελέγχου. Ο έλεγχος, όπως προσδιορίζεται από την εντολή ελέγχου, μπορεί να είναι μερικός ή πλήρης:

• Μερικός είναι ο έλεγχος που διενεργείται για συγκεκριμένα ζητήματα μιας φορολογίας ή ενός φορολογικού αντικειμένου, τέλους ή εισφοράς, για μια ή περισσότερες φορολογικές περιόδους ή ένα ή περισσότερα φορολογικά έτη.
• Πλήρης είναι ο έλεγχος που διενεργείται επί συνόλου των σχετικών συναλλαγών για μία ή περισσότερες φορολογίες ή ένα ή περισσότερα φορολογικά αντικείμενα, τέλη ή εισφορές, για ένα ή περισσότερα φορολογικά έτη ή διαχειριστικές περιόδους ή φορολογικές υποθέσεις.

Ο μερικός και ο πλήρης έλεγχος είναι οριστικοί. Δεν επιτρέπεται η έκδοση νέας εντολής μερικού ελέγχου για τον ίδιο φορολογούμενο που να καλύπτει χρονικό διάστημα και είδος ελέγχου που έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο μερικού ή πλήρους ελέγχου στο παρελθόν, εκτός αν προκύψουν νέα στοιχεία που δεν μπορούσαν να είναι γνωστά στη Φορολογική Διοίκηση κατά τον χρόνο του προγενέστερου ελέγχου.

Νέα στοιχεία δεν αποτελούν ιδίως κάθε οι κάθε είδους φορολογικές δηλώσεις του φορολογούμενου, στοιχεία για το υπόλοιπο ή τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών του φορολογούμενου στην ημεδαπή, τα λογιστικά αρχεία (βιβλία και στοιχεία) του φορολογούμενου. Ο φορολογικός έλεγχος διενεργείται στην εγκατάσταση του φορολογουμένου (επιτόπιος έλεγχος) ή σε άλλον τόπο, όπου προσκομίζονται τα στοιχεία από τον φορολογούμενο (απομακρυσμένος έλεγχος).

Ενδιάμεσος φόρος 

Θεσπίζεται ο ενδιάμεσος προσδιορισμός φόρου που γίνεται από τη Φορολογική Διοίκηση με βάση όλα τα στοιχεία που διαθέτει και πριν από την προθεσμία υποβολής της φορολογικής δήλωσης.

Αυτή η ρύθμιση σχετίζεται ιδίως με τη δραστηριότητα του φορολογούμενου όταν αυτή είναι εποχική, είτε όταν πρόκειται για νεοσυσταθείσα επιχείρηση με ενδείξεις μη υποβολής δηλώσεων, αντιμετωπίζοντας κυρίως φαινόμενα σύστασης εταιρειών που προβαίνουν σε καταχρηστικές πρακτικές.

Επίσης, επεκτείνεται σε περιπτώσεις που υπάρχει κίνδυνος τέλεσης φοροδιαφυγής λόγω της συμπεριφοράς του φορολογουμένου στο παρελθόν ή επειδή υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα.

Oπως προβλέπει η ρύθμιση σε εξαιρετικές περιστάσεις, ο προσδιορισμός του φόρου μπορεί να γίνει από τη Φορολογική Διοίκηση με βάση όλα τα στοιχεία που διαθέτει και πριν από την προθεσμία υποβολής της φορολογικής δήλωσης (ενδιάμεσος προσδιορισμός φόρου). Εξαιρετικές περιστάσεις συντρέχουν αν:

• η δραστηριότητα του φορολογούμενου είναι εποχική, ασκείται από επιχείρηση που έχει συσταθεί την τελευταία τριετία και υπάρχουν ενδείξεις φοροδιαφυγής όπως ενδεικτικά η μη υποβολή δηλώσεων, ή
• υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα.

Η πράξη προσδιορισμού φόρου συνοδεύεται από εντολή ελέγχου, με βάση την οποία εκδίδεται διορθωτικός προσδιορισμός φόρου εντός ενός έτους από την έκδοση της πράξης ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου.

Κατά παρέκκλιση, ο φορολογούμενος δύναται να προσφύγει κατά πράξης ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου απευθείας ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, χωρίς να απαιτείται η άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής

Διάρκεια φορολογικού ελέγχου

Η διάρκεια του φορολογικού ελέγχου ορίζεται σε ένα έτος και μπορεί να παραταθεί άπαξ κατά 6 μήνες. Προϋπόθεση χορήγησης της παράτασης είναι η έναρξη της ελεγκτικής διαδικασίας εντός της αρχικής διάρκειας του φορολογικού ελέγχου.

Περαιτέρω παράταση μέχρι 6 ακόμη μήνες είναι δυνατή σε εξαιρετικές περιπτώσεις που αιτιολογούνται ειδικώς. Η διάρκεια του ελέγχου δεν αναστέλλει ούτε επιμηκύνει τον χρόνο παραγραφής.

Ως έναρξη της ελεγκτικής διαδικασίας για την εφαρμογή του παρόντος θεωρείται η κοινοποίηση της εντολής ελέγχου ή η έναρξη των ελεγκτικών επαληθεύσεων. Σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για την μέγιστη διάρκεια του ελέγχου, η οποία προσδιορίζεται από τους υπαλλήλους που τον διενεργούν.

Η παραγραφή 

Η κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου πρέπει να γίνει μέσα στην πενταετία που προβλέπεται για την παραγραφή. Μέχρι τώρα αρκούσε μέσα στην πενταετία να έχει γίνει μόνο η έκδοση της πράξης ενώ στο εξής θα πρέπει να έχει γίνει και η κοινοποίησή της στον φορολογούμενο

imerisia