Bαρύτατα πρόστιμα, που θα φτάνουν ακόμα και τα 350 ευρώ, καθώς και διοικητικά μέτρα τα οποία προβλέπουν μέχρι και την αφαίρεση του διπλώματος οδήγησης για πέντε ολόκληρα χρόνια φέρνει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, ο οποίος αναμένεται να κατατεθεί άμεσα στη Βουλή.

Ο νέος ΚΟΚ θα διέπεται από μια εντελώς διαφορετική λογική σε σχέση με τον ισχύοντα, καθώς το βάρος των ποινών θα επικεντρώνεται στον παραβάτη οδηγό και όχι στο όχημα, με ειδικές αναφορές σε παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, κόντρες αλλά και αντικοινωνική οδηγική συμπεριφορά. Με απλά λόγια, η αφαίρεση του διπλώματος προτεραιοποιείται έναντι της αφαίρεσης πινακίδων, οι οποίες θα αφαιρούνται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις.

Το σχέδιο νόμου, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης πολιτικής επιτήρησης της οδικής ασφάλειας, με όρους διαφάνειας και δικαιοσύνης, διαμορφώνεται σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών κιαι Μεταφορών, μια νέα πολιτική ποινών, που επικεντρώνεται στην οδική ασφάλεια, χωρίς να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα.

Στόχος είναι η συμμόρφωση των οδηγών, η επιβολή δίκαιων ποινών που να αντιστοιχούν στην επικινδυνότητα της κάθε παράβασης, αλλά και η διασφάλιση της είσπραξης των προστίμων.

Σύμφωνα με το προσχέδιο νόμου, το οποίο έχει ήδη αποσταλεί στο Μέγαρο Μαξίμου και βρίσκεται στην τελική φάση της επεξεργασίας πριν να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, οι ποινές, πλέον, θα αφορούν κυρίως τον οδηγό (χρηματικό πρόστιμο, αφαίρεση άδειας οδήγησης, βαθμοί ποινής στο σύστημα ελέγχου συμπεριφοράς οδηγών) και όχι το όχημα (αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας), προκειμένου να μπορεί να χρησιμοποιείται από άλλους οδηγούς κυρίως συγγενείς ή συναδέλφους του παραβάτη, αν πρόκειται για όχημα εταιρικής χρήσης.

Παράλληλα, οι ποινές πλέον κατηγοριοποιούνται σύμφωνα με την επικινδυνότητα της παράβασης. Συγκεκριμένα:

1. σοβαρές παραβάσεις με υψηλές πιθανότητες πρόκλησης σοβαρού ατυχήματος (π.χ. παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, υπερβολική ταχύτητα ή αντικανονική προσπέραση, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ),
2. λιγότερο επικίνδυνες παραβάσεις (π.χ. παράνομη στάθμευση) και
3. διοικητικές παραβάσεις (π.χ. οδήγηση χωρίς ο οδηγός να φέρει μαζί του τα νόμιμα έγγραφα).

Κλιμάκωση για υπότροπους

Η λογική του νέου ΚΟΚ είναι οι ποινές να έχουν παιδευτικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό και θα κλιμακώνονται για τους υπότροπους. Ειδικά για τις παραβάσεις που θεωρούνται ως ιδιαίτερα σημαντικές για την πρόκληση ατυχήματος ή τη σοβαρότητά του (π.χ. παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, χρήση κινητού, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, μη χρήση ζώνης-κράνους κ.λπ.) προβλέπεται κλιμάκωση των ποινών σε περίπτωση υποτροπής της συγκεκριμένης παράβασης εντός χρονικού διαστήματος ενός έτους. Εκεί όμως που ο πέλεκυς θα πέσει βαρύς είναι σε περιπτώσεις σοβαρής υποτροπής. Έτσι, σε περίπτωση διάπραξης των ανωτέρω παραβάσεων αλλά και άλλων, όπως η παραβίαση του STOP ή κόντρες για τρίτη φορά εντός πέντε ετών, θα επιβάλλεται η ανώτατη ποινή της αφαίρεσης του διπλώματος για πέντε έτη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στον νέο ΚΟΚ, εκτός από την κλιμάκωση των ποινών για τους οδηγούς που υποπίπτουν συχνά σε παραβάσεις, δίδεται ιδιαίτερη μέριμνα για τους ευάλωτους χρήστες της οδού (πεζοί, μεταφορά παιδιών, κ.λπ.), οι οποίοι έχουν αυξημένες ανάγκες ασφάλειας που πρέπει να προστατεύονται από ειδικές ρυθμίσεις.

Το σχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή θα ορίζει ρυθμίσεις οι οποίες θα πρέπει να προασπίζουν την ασφάλεια των ευάλωτων χρηστών, οριοθετώντας τόσο τη συμπεριφορά των ιδίων, όσο και αυτή των υπόλοιπων χρηστών της οδού απέναντί τους. Ως εκ τούτου, παραβάσεις του ΚΟΚ σε βάρος των παραπάνω κατηγοριών χαρακτηρίζονται ως αντικοινωνικές και επισύρουν επιπρόσθετα διοικητικά μέτρα, καθώς, πέραν των κυρώσεων που επιβάλλονται ανάλογα με την κατηγορία/υποκατηγορία όπου έχουν τοποθετηθεί, επιβάλλεται επιπρόσθετα και διοικητικό μέτρο αφαίρεσης του διπλώματος οδήγησης για 30 ημέρες.

Αυτό που πλέον θα γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις είναι η αφαίρεση πινακίδων. Οι ποινές αναμορφώνονται ώστε να επιβάλλονται κυρίως στον οδηγό (χρηματικό πρόστιμο, αφαίρεση άδειας οδήγησης, βαθμοί ποινής σε νέο point system) και όχι στο όχημα (αφαίρεση άδειας κυκλοφορίας).

Εξαίρεση, όσον αφορά την αφαίρεση πινακίδων, θα αποτελούν οι παραβάσεις εκείνες για τις οποίες η κυκλοφορία του οχήματος κρίνεται επικίνδυνη για την οδική ασφάλεια και το περιβάλλον (π.χ. κυκλοφορία οχήματος χωρίς ΚΤΕΟ ή με επιβλαβείς εκπομπές καυσαερίων ή θορύβου, με παραποιημένα χαρακτηριστικά κ.λπ.) ή θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές για την πρόκληση ατυχήματος ή τη σοβαρότητα του ατυχήματος (π.χ. παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, χρήση κινητού, αλκοόλ, μη χρήση ζώνης – κράνους κ.λπ.). Αξίζει να σημειωθεί ότι αφαίρεση πινακίδων προβλέπεται και για τις παραβιάσεις στις οποίες επιβάλλεται αφαίρεση άδειας οδήγησης και ο παραβάτης δεν είναι παρών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η στάθμευση σε ράμπες ΑμεΑ. Σε αυτή την περίπτωση, οι πινακίδες του οχήματος θα επιστρέφονται μόνο όταν προσκομιστεί η άδεια οδήγησης στην αρμόδια Αρχή.

Όπως προαναφέρθηκε, οι παραβάσεις διακρίνονται σε τρεις με την κωδική ονομασία Ε1, Ε2 και Ε3. Η καθεμία από τις παραπάνω κατηγορίες θα χωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες: την υποκατηγορία Α, για την οποία επιβάλλεται μόνο διοικητικό πρόστιμο, και την υποκατηγορία Β, για την οποία επιβάλλεται, πέραν του διοικητικού προστίμου, και διοικητικό μέτρο αφαίρεσης διπλώματος.

Ειδικότερα:

– Παράβαση κατηγορίας Ε1. Αφορά χαμηλής επικινδυνότητας παραβάσεις, όπως η έλλειψη εγγράφων τα οποία θα πρέπει να φέρει μαζί του ο οδηγός.

Ε1Α: Διοικητικό πρόστιμο 30 ευρώ.

Ε1Β: Διοικητικό πρόστιμο 30 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 10 ημέρες.

– Παράβαση κατηγορίας Ε2. Αφορά κυρίως μεσαίας επικινδυνότητας παραβάσεις, όπως αντικανονική στάθμευση.

Ε2Α: Διοικητικό πρόστιμο 150 ευρώ.

Ε2Β: Διοικητικό πρόστιμο 150 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 20 ημέρες.

– Παράβαση κατηγορίας Ε3. Αφορά κυρίως υψηλής επικινδυνότητας παραβάσεις, όπως παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, κόντρες, υπερβολική ταχύτητα κ.λπ.

Ε3Α: Διοικητικό πρόστιμο ύψους 350 ευρώ.

Ε3Β: Διοικητικό πρόστιμο ύψους 350 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος οδήγησης αλλά και πινακίδων για 30 ημέρες.

Στο κείμενο του νέου ΚΟΚ, όπως αυτός θα κατατεθεί στη Βουλή, θα εισαχθούν και επιπλέον διατάξεις, οι οποίες δεν θα αφορούν ποινολόγιο, αλλά βελτίωση του υφιστάμενου πλαισίου. Κυριότερη διάταξη θα είναι εκείνη που αφορά τη μείωση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου ταχύτητας εντός κατοικημένων περιοχών στα 30 χιλιόμετρα την ώρα. Η διάταξη ήδη προκαλεί αρκετές συζητήσεις πριν καν έρθει στη Βουλή προς συζήτηση, με πηγές του υπουργείου να σπεύδουν να διαβεβαιώσουν πως θα υπάρξει μεταβατική ισχύς.

Yπό όρους νομιμοποίηση

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται και οι διατάξεις για την υπό όρους νομιμοποίηση και ρύθμιση της διήθησης των μοτοσικλετών, της κίνησης δηλαδή των δίτροχων στο κενό ανάμεσα σε δύο αυτοκίνητα που κινούνται παράλληλα. Επίσης, διατάξεις αναμένονται για τη θέσπιση επιφάνειας αναμονής για δίκυκλα στους σηματοδοτούμενους κόμβους, τη στάθμευση μηχανοκίνητων τροχόσπιτων εντός κατοικημένων περιοχών, τον εκσυγχρονισμό των διατάξεων για την ασφαλή φόρτωση των οχημάτων, τη στάθμευση οχημάτων σε εσοχές και την κατάργηση δυνατότητας έκδοσης άδειας για χρήση εξοπλισμού αντιραντάρ.

Το πλαίσιο του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας θα συμπληρωθεί και με νομοθετική διάταξη, η οποία πιθανότατα θα κατατεθεί στη Βουλή πριν από τον ΚΟΚ και θα αφορά τα ανασφάλιστα αυτοκίνητα. Η διάταξη θα περιλαμβάνει σαφή ρύθμιση για τον εντοπισμό των αυτοκινήτων που κινούνται ανασφάλιστα στον δρόμο και θα προβλέπει πρόστιμο, που θα ξεκινά από τα 250 ευρώ και θα μπορεί να φτάσει μέχρι τα 500 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για έξι μήνες και αφαίρεση πινακίδων και άδειας κυκλοφορίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι βαριές ποινές προβλέφθηκαν πρόσφατα και στο ποινικό σκέλος των παραβάσεων με τον ποινικό κώδικα που ψηφίστηκε στη Βουλή. Στον κώδικα, ο οποίος είναι σε ισχύ ήδη από την 1η Μαΐου, έχει προβλεφθεί ακόμα και η ποινή της ισόβιας κάθειρξης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις πρόκλησης θανατηφόρου τροχαίου δυστυχήματος.