Αλλεπάλληλα «σεισμικά χτυπήματα» συνεχίζουν να δέχονται οι Κυκλάδες, με τις δονήσεις μεγέθους άνω των 4 Ρίχτερ να έχουν αυξηθεί και την ανησυχία των επιστημών να κλιμακώνεται, έπειτα και από τα 5,3 Ρίχτερ που «ταρακούνησαν» το βράδυ της Δευτέρας (10/02), Σαντορίνη και Αμοργό.
Μάλιστα, το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του ηφαιστείου της Σαντορίνης δεν φαίνεται να έχει απομακρυνθεί και πολύ από τις σκέψεις των επιστημόνων, αφού ο σεισμολόγος, Κώστας Συνολάκης, σε δηλώσεις του για την σεισμική ακολουθία, είπε μεταξύ άλλων ότι, «δεν αποκλείεται ηφαιστειακή έκρηξη σε Νέα Καμμένη ή Κολούμπο».
Αργά το βράδυ της Τρίτης (11/02), ολοκληρώθηκε και η συνεδρίαση των Επιτροπών Σεισμικού Κινδύνου και Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, όπου και αποφασίστηκε η παράταση των έκτακτων μέτρων με κλείσιμο των σχολείων, αλλά και αποφυγή συναθροίσεων.
Ειδικά, όπως προκύπτει από μελέτη που εκπόνησε το ΕΚΠΑ, από τις 26 Ιανουαρίου έως και τις 9 Φεβρουαρίου 2024, στον υποθαλάσσιο χώρο των Κυκλάδων έχουν σημειωθεί παραπάνω από 14.000 σεισμοί, με τους κατοίκους και επισκέπτες των νησιών να τρέπονται σε… φυγή, φοβούμενοι μια πιο δυνατή δόνηση.
Παρά το γεγονός ότι, έχουν περάσει αρκετές ημέρες από την έξαρση του φαινομένου και τη μικρή απομείωση που καταγράφηκε το περασμένο διάστημα, ο κρατικός μηχανισμός είναι σε εγρήγορση ενώ ολοένα και περισσότερες δυνάμεις (εθελοντές-διασώστες-Αρχές) καταφθάνουν στην Σαντορίνη και την Αμοργό.
Τι αποφάσισαν οι Επιτροπές Σεισμικού Κινδύνου
Στην απόφαση να παρατείνουν τα έκτακτα μέτρα προστασίας που είχαν ληφθεί τις προηγούμενες ημέρες, στο πλαίσιο της σεισμικής ακολουθίας που συνεχίζεται στις Κυκλάδες, προχώρησαν οι Επιτροπές Σεισμικού Κινδύνου και Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, μετά τη «μαραθώνια» τηλεδιάσκεψη που είχαν το βράδυ της Τρίτης (11/02), με συμμετοχή του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια.
Όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος των Επιτροπών, καθηγητής Σεισμολογίας του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, ανάμεσα στα έκτακτα μέτρα βρίσκεται και η παράταση για τα κλειστά σχολεία της Σαντορίνης, της Αμοργού, της Ανάφης και της Ίου, έως και την Παρασκευή (14/2), έτσι ώστε να διασφαλιστεί η προστασία των μαθητών.
Παράλληλα, επεκτείνεται και η σύσταση για αποφυγή μεγάλων συναθροίσεων στις επικίνδυνες για κατολισθήσεις περιοχές.
«Πάνω από 1.100 σεισμοί άνω των 3 ρίχτερ» έχουν σημειωθεί στην περιοχή της Ανύδρου, σύμφωνα με τον σεισμολόγο Κώστα Παπαζάχο. Ο καθηγητής τόνισε ότι δεν είναι ανησυχητικό και πως οι κάτοικοι διαφορετικών νησιών αισθάνονται με διαφορετικό τρόπο τις σεισμικές δονήσεις.
Επιπλέον, ο κ. Παπαζάχος επεσήμανε ότι η σεισμοηφαιστειακή διέγερση στο εσωτερικό της καλδέρας παραμένει στα ίδια επίπεδα.
«Δεν αποκλείεται ηφαιστειακή έκρηξη σε Νέα Καμμένη ή Κολούμπο»
Ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Φυσικών Καταστροφών, Κώστας Συνολάκης, μιλώντας στο MEGA, απέφυγε να κάνει εκτίμηση για τη διάρκεια της σεισμικής δραστηριότητας. «Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσο θα κρατήσουν οι σεισμοί» είπε, ενώ δεν απέκλεισε και το ενδεχόμενο ηφαιστειακής έκρηξης.
Όμως, ανέφερε 3 πιθανά σενάρια για την εξέλιξη του φαινομένου:
- Το πρώτο – και καλό σενάριο είναι να σταματήσει το σμήνος σεισμών όπως το 2011-2012.
- Το δεύτερο να γίνει ένας μεγαλύτερος σεισμός, αλλά κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει εύκολα το μέγεθός του. Πρόσθεσε πως το κρίσιμο είναι πόσο πολύ απλώνονται τα επίκεντρα των σεισμών. Αν, π.χ., έχουμε επίκεντρα πολύ πιο νότια, αυτό μας δίνει μια πληροφόρηση ότι η περιοχή παραμόρφωσης είναι πολύ μεγαλύτερη. Το λογικό είναι κάθε 15 ημέρες να βλέπουμε την περιοχή.
- Το τρίτο σενάριο είναι να γίνει μια μικρή έκρηξη της Σαντορίνης, στη Νέα Καμμένη ή στο Κολούμπο, αλλά δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε. Τα τελευταία 100 χρόνια έχουν γίνει τρεις μικρές εκρήξεις στη Σαντορίνη, το 1925-1926, το 1939-1941 και το 1950 και χωρίς θύματα, εξ όσων γνωρίζουμε.
«Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια αστάθεια»
Παράλληλα, ο Γενικός Διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Αθανάσιος Γκανάς, μιλώντας στην ΕΡΤ, ανέφερε σχετικά με το φαινόμενο ότι, «δεν μπορεί να θεωρηθεί τίποτα φυσιολογικό σε αυτή την ακολουθία. Μας έχει προβληματίσει πάρα πολύ διότι δεν έχουμε ξαναδεί αυτό το φαινόμενο. Αυτό το οποίο συμβαίνει είναι ένα δυναμικό φαινόμενο το οποίο θα έχει αυξομειώσεις. Δηλαδή μπορεί να υπάρξει μια μέρα που θα υπάρχει μια σχετική ηρεμία και μετά θα ακολουθήσει ένας ισχυρός σεισμός και έπειτα μετασεισμοί. Το φαινόμενο εξελίσσεται, είναι μια σειρά η οποία οφείλεται, κατά την άποψή μου, σε μια κίνηση ηφαιστειακών ρευστών στο μέσο φλοιό σε βάθος 10 με 12 χιλιομέτρων και αυτό θα πρέπει να εξελιχθεί και άλλο μέχρι να ηρεμήσει.
Για το αν θα συνεχιστούν τα σκαμπανεβάσματα των σεισμών, ο κ. Γκάνας ανέφερε: «Δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε. Είναι ένα φαινόμενο δυναμικό. Βλέπουμε ότι το κέντρο της σεισμικής ενέργειας περιστρέφεται γύρω από την Άνυδρο. Είχαμε την προηγούμενη εβδομάδα δονήσεις κοντά στην Άνυδρο, νότια, δυτικά και ανατολικά. Τώρα το τελευταίο διήμερο μεταφέρθηκε βόρεια της Ανύδρου. Είναι περίπου 8 με 10 χιλιόμετρα βόρεια προς την Αμοργό. Αυτό σημαίνει ότι μετατοπίστηκε βορειοανατολικά. Υπάρχει μια αστάθεια σε αυτή την ακολουθία, την οποία δεν την έχουμε ξαναδεί. Για αυτό και είμαστε επιφυλακτικοί να πούμε πότε θα τελειώσει. Περιμένουμε τουλάχιστον μία με δύο εβδομάδες».
«Το καλό σενάριο είναι να συνεχιστεί αυτή η σμηνοσειρά μέχρι να ηρεμήσει. Πρέπει να πέσει η πίεση του συστήματος, η οποία προκαλεί τους σεισμούς» σημείωσε και τόνισε ότι έχουν καταγραφεί πάνω από 1.800 σεισμοί.
Εγκαταστάθηκε παλιρροιογράφος στην Σαντορίνη
Και ενώ όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν «ανοιχτά», το Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης Τσουνάμι (ΕΚΠΤ) του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΓΙ/ΕΑΑ), εγκατέστησε παλιρροιογράφο στη βορειοανατολική ακτή της Σαντορίνης.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, σε συνέχεια της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας που έχει καταγραφεί την τελευταία εβδομάδα μεταξύ της Σαντορίνης και της Αμοργού, το Εθνικό Κέντρο Προειδοποίησης Τσουνάμι, του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ανέλαβε δράση εγκαθιστώντας παλιρροιογράφο σε ένα μικρό αλιευτικό καταφύγιο στη βορειοανατολική ακτή της Σαντορίνης. Επίσης, παρέδωσε στις Αρχές ενημερωτικό υλικό σχετικά με τη λειτουργία του ΕΚΠΤ, αλλά και γενικές οδηγίες με τα μέτρα αυτοπροστασίας για τον κίνδυνο των τσουνάμι.
Στην ανακοίνωση τονίζεται ότι η επιλογή της συγκεκριμένης τοποθεσίας, που βρίσκεται στο πλησιέστερο δυνατό σημείο από την εστία της συνεχιζόμενης σεισμικής δραστηριότητας, έχει ως κύριο στόχο την έγκαιρη καταγραφή και επισκόπηση των μεταβολών στη στάθμη της θάλασσας.
Με την προσθήκη αυτού του σταθμού, το δίκτυο παλιρροιογράφων που υλοποιεί το ΕΚΠΤ από το 2013 πυκνώνεται περαιτέρω, αριθμώντας αυτήν τη στιγμή 16 σταθμούς. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ο πρώτος παλιρροιογραφικός σταθμός του ΓΙ/ΕΑΑ είχε εγκατασταθεί στη Σαντορίνη το 2013, αλλά στα τέλη του 2017 η λειτουργία του διακόπηκε λόγω συσσωρευμένων αστοχιών από τη συνεχή έκθεση σε ακραίες καιρικές συνθήκες, που τον κατέστησαν αναξιόπιστο για μετρήσεις.
Η εγκατάσταση έγινε σε συνεννόηση με τον αντιδήμαρχο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Θήρας, Ιάκωβο Λιγνό και τον πρόεδρο του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Θήρας, Γεώργιο Νομικό. Για τις εργασίες εγκατάστασης μετέβη στο πεδίο κλιμάκιο του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου αποτελούμενο από τους δρ. Νίκο Καλλιγέρη, κύριο ερευνητή ΓΙ/ΕΑΑ και Στέλιο Πολυμενάκο, ηλεκτρολόγο μηχανικό ΕΜΠ, εξωτερικό συνεργάτη ΓΙ/ΕΑΑ, ενώ για την ένταξη του σταθμού στο επιχειρησιακό κέντρο εργάστηκε ο ηλεκτρολόγος μηχανικός, εξωτερικός συνεργάτης ΓΙ/ΕΑΑ, Στράτος Λιαδόπουλος. Εξίσου σημαντική ήταν η εθελοντική βοήθεια που παρείχαν κάτοικοι της τοπικής κοινότητας κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης.
Στο πλαίσιο της δέσμευσης για την περαιτέρω ενίσχυση της παρακολούθησης και της πρόληψης από τον κίνδυνο τσουνάμι στον ελληνικό χώρο και την ανατολική Μεσόγειο, έχει προγραμματιστεί η σταδιακή εγκατάσταση 30 νέων σταθμών στο διάστημα 2025-2026 με χρηματοδότηση από το κεντρικό πρόγραμμα ΝΟΑ-AEGIS του ΕΑΑ και το Πρόγραμμα «Πολιτική Προστασία» 2021-2027. «Αυτή η πρωτοβουλία επιβεβαιώνει τη συνεχή προσπάθεια του Εθνικού Κέντρου Προειδοποίησης Τσουνάμι και του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου για την προστασία των πολιτών, αξιοποιώντας τις υποδομές τους για την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με σεισμική δραστηριότητα και τσουνάμι», επισημαίνει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στην ανακοίνωσή του.
Τα 5,3 Ρίχτερ δεν διαφοροποιούν την εικόνα μας για την περιοχή
Ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, Βασίλης Καραστάθης, μιλώντας στην ΕΡΤ, τόνισε ότι ο σεισμός των 5,3 Ρίχτερ που σημειώθηκε το βράδυ της Δευτέρας (10/2) δεν τους ανησυχεί, καθώς σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, αυτό που συμβαίνει στη Σαντορίνη είναι μία σμηνοσειρά.
«Το 5,3 Ρίχτερ δεν διαφέρουν από το σεισμό των 5,2 Ρίχτερ που καταγράφηκε πριν από μερικές ημέρες. Η σεισμική δραστηριότητα παραμένει σταθερή, την παρακολουθούν και το θέμα είναι φυσικά να μην υπάρξει κάποια κλιμάκωση και κάποιος πιο ισχυρός σεισμός» ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Ο χθεσινός σεισμός μεγέθους 5,3 Ρίχτερ δεν διαφοροποιεί ουσιαστικά την εικόνα την οποία βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες. Είναι η διαφορά, από το μέγεθος που είχε σημειωθεί, αρκετά μικρή ώστε να θεωρηθεί κάτι διαφορετικό. Για την ώρα δεν μπορούμε να πούμε πολύ περισσότερα πράγματα από το να παρατηρούμε, να παρακολουθούμε την ακολουθία και να ανανεώνουμε τις εκτιμήσεις» σημείωσε ο κ. Καραστάθης.
Η παραίτηση Τσελέντη
Την παραίτησή του από την Εθνική Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου υπέβαλε το πρωί της Τρίτης (11/02), ο σεισμολόγος, Άκης Τσελέντης, όπως γνωστοποίησε ο ίδιος με ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook.
Όπως αναφέρει στην ανάρτησή του ο κ. Τσελέντης, ο λόγος που υπέβαλε την παραίτησή του είναι ότι «δεν μπορώ να δεχθώ να επιβάλλεται αυθαιρέτως από την πολιτική ηγεσία να συμμετάσχουν στις συνεδριάσεις της ΕΣΚ επιπλέον μέλη χωρίς να έχουν ΦΕΚ».
«Ήμεθα μια εκλεγμένη με επιστημονικά κριτήρια επιτροπή που εκπροσωπεύουμε τους φορείς μας με ΦΕΚ. Τέτοιες πολιτικές παρεμβάσεις υποβαθμίζουν το ρόλο μας. Εύχομαι καλή συνέχεια στο τόσο σημαντικό έργο που τόσο επιτυχημένα επιτελεί στο πρόσφατο σεισμό η ΕΣΚ» αναφέρει ακόμη ο κ. Τσελέντης.
Από την άλλη, πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ανέφεραν για την παραίτηση του σεισμολόγου ότι, «η σύνθεση και η λειτουργία της Επιτροπής Σεισμικού Κινδύνου, όπως και της Επιτροπής Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου είναι απολύτως νόμιμες και έχουν ως κυρίαρχα κριτήρια την επιστημονική και ενδελεχή εξέταση των φαινομένων και εν συνεχεία την πληρέστερη και ακριβέστερη ενημέρωση των πολιτών. Δεν πρόκειται να υπεισέλθουμε και να σχολιάσουμε τίποτα άλλο. Οι προσωπικές ατζέντες του καθενός, τέτοιες στιγμές, δεν πρέπει να αφορούν κανέναν.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Άκης Τσελέντης υπέβαλε την παραίτησή του καθώς είναι αντίθετος στην τοποθέτηση του Κώστα Συνολάκη, του Αθανάσιου Γκανά και της Εύης Νομικού στην Επιτροπή Σεισμικού Κινδύνου, καθώς δεν είναι διορισμένοι με ΦΕΚ.
Ωστόσο, ο κ. Τσελέντης επανήλθε με νέα ανάρτηση- απάντηση, στην οποία έγραψε: «Για την ταμπακιέρα και τα ΦΕΚ τίποτα. Για το πώς επελέγησαν με άνωθεν εντολές συγκεκριμένα άτομα με συγγενική σχέση με την πολιτική ηγεσία από το σύνολο των πολύ πιο άξιων σχετικών με το αντικείμενο των σεισμών της χώρας επιστημόνων κουβέντα. Κάτι από Τέμπη μου θυμίζω. Αφήνω αυτή την φαιδρή απάντηση στη κρίση σας. Επειδή οι ώρες είναι κρίσιμες δεν θα ξανασχοληθώ με γελοία πολιτικά αφηγήματα».