Το ετήσιο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων πραγματοποιήθηκε στο Βόλο 21-23 Νοεμβρίου. Οι σύνεδροι και οι παρατηρητές άγγιξαν τους 1800, άλλα η αίθουσα μετά το πέρας των αρχικών ομιλιών είχε ελάχιστους ακροατές. Θα μπορούσε από αυτή την «ευρεία» συμμετοχή να δημιουργηθεί ένα πλατύ μέτωπο διεκδίκησης σημαντικών ζητημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, Α’ βαθμού, ξεπερνώντας φιλοκυβερνητικές αντιλήψεις και στενές κομματικές γραμμές.
Την τελευταία τριετία το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Δήμων άλλαξε μετά τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης στην απλή αναλογική. Η απλή αναλογική δεν απέτυχε, γιατί απλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ, ας μην γελιόμαστε. Ουσιαστικά την κατήργησε με τις υπερεξουσίες που παραχώρησε στις δημοτικές αρχές, αφού μετέτρεψε μειοψηφίες σε πλειοψηφίες. Η έλλειψη κυβερνησιμότητας στους Δήμους αποτέλεσε πρόφαση. Oι παρατάξεις δεν κατέληξαν ποτέ σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα προτεραιοτήτων και συγκλίσεων, αφού οι νομοθετικές παρεμβάσεις ήρθαν ακριβώς πριν την έναρξη των νέων θητειών. Έχουμε το παράδοξο παρατάξεις που έλαβαν την πρώτη Κυριακή 16% να έχουν την απόλυτη πλειοψηφία στην Οικονομική Επιτροπή και στην Ποιότητας Ζωής! Αυτό και αν δεν ήταν ωμή παραβίαση της βούλησης των πολιτών.
Τα θέματα που αναπτύχθηκαν αφορούσαν: οικονομικά των ΟΤΑ, ενεργειακό κόστος, δαπάνες για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, προσλήψεις, πολιτική προστασία, χρηματοδοτικά εργαλεία, τέλος ταφής απορριμμάτων. Οι δήμοι σε όλη αυτή την περίοδο κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν σειρά ζητημάτων, με την κεντρική εξουσία να απουσιάζει. Για θέματα όπως τα παραπάνω οι Δήμοι δαπάνησαν ποσά με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό των προϋπολογισμών, χωρίς να υπάρχει η αντίστοιχη κυβερνητική στήριξη. Τα όποια αποθεματικά των δήμων εξαντλούνται και τα ταμεία είναι στο κόκκινο.
Είναι σαφές ότι η τοπική αυτοδιοίκηση στη χώρα μας έχει τεράστια απόσταση από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή. Χρειάζεται ένας δίκαιος καταμερισμός πόρων και δημοκρατικός προγραμματισμός. Οι αυτοδιοικητικοί αποτέλεσαν ένα ακροατήριο εξαγγελιών από την κυβέρνηση. Στο συνέδριο αναφέρθηκε από κυβερνητικά στελέχη το νέο σχέδιο, ώστε να προχωρήσουν ιδιώτες σε δημιουργία εργοστασίων διαλογής και καύσης των απορριμμάτων. Δεν απαντήθηκε ωστόσο για ποιο λόγο έχει καθοριστεί η τιμή μονάδας είκοσι ευρώ ανά τόνο απορριμμάτων που παράγεται από τους Δήμους και γιατί αυτούς τους πόρους τους μεταφέρει στον ΕΟΑΝ (ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ), αντί να ενισχύει με πόρους την εισφορά κυκλικής οικονομίας στους ΟΤΑ ώστε να ενισχύσουν τη χωριστή συλλογή απορριμμάτων και την ανακύκλωση.
Τρανταχτό παράδειγμα ο Δήμος Πατρέων που πληρώνει πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ ετησίως για το τέλος ταφής, αφού δεν υλοποίησε το πρόγραμμα που είχε εκπονήσει η δημοτική αρχή το 2015, για ανακύκλωση 50% το 2022. Το ποσό θα διογκωθεί σημαντικά, όταν θα αρχίσει η αποστολή των απορριμμάτων στη νέα υπό δημοπράτηση μονάδα, με αυξημένο το κόστος μεταφοράς.
Αν δεν προχωρήσουν οι Δήμοι στην κατάρτιση τοπικών σχεδίων βιωσιμότητας σε συνεργασία με φορείς και πολίτες το μέλλον θα είναι ζοφερό. Δίχως ισχυρό πλαίσιο διεκδίκησης και δίχως συνεχή αγώνα υπεράσπισης των αιτημάτων προς την κυβέρνηση, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν θα μπορεί να εκπληρώσει τους στόχους της. Παράλληλα η θεσμική απαξίωση θα ενταθεί. Η οικονομική εξάντληση των δήμων θα έχει επιπτώσεις τόσο στην ποιότητα ζωής των δημοτών όσο και την περαιτέρω οικονομική επιβάρυνσή τους. Οφείλουμε ως δημοτικές κινήσεις να υπερασπιστούμε τις πόλεις μας με όραμα και προοπτική, για όσους έχουν…
Δημήτρης Παπαδόπουλος
Συντονιστής της «Ώρας Πατρών»