Η ανάλυση του Αλέξη Μητρόπουλου για τον Προϋπολογισμό 2023 “Υφεσιακός και μνημονιοκεντρικός”

των: Αλέξη Π. Μητρόπουλου (Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ) και Αγγελικής Α. Μητροπούλου (Διδάκτωρ-Δικηγόρος)

“Υφεσιακός και μνημονιοκεντρικός ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2023

2 δις € λιγότερα για τους αδύναμους, 6 δις € θα χάσουν οι συνταξιούχοι, από την εισφορά υπέρ υγείας (6%) και την εισφορά υπέρ ΕΑΣ (3%-14%)

Ι. Στο όνομα του μνημονιακού «δημοσιονομικού κόφτη» (ν.4270/2014) ο

προϋπολογισμός, παρά την «έξοδο από τα Μνημόνια»

Ο προϋπολογισμός, από τις απαρχές της εποχής τής νεωτερικότητας (δηλαδή

της οργάνωσης της αστικής δημοκρατίας), αποτελεί την κορυφαία πολιτική πράξη του

έτους. Η υποβολή τού εκάστοτε σχεδίου του, η συζήτηση και έγκρισή του από την

κυρίαρχη και λαογενή (υποτίθεται) νομοθετική λειτουργία είναι η σημαντικότερη στιγμή

του κοινοβουλευτισμού, που τόνιζε με μοναδικό και ξεκάθαρο τρόπο τη διάκριση των

εξουσιών.

Η συντεταγμένη λειτουργία του λαού, σε αντιπροσωπευτικό σώμα

συνερχόμενη, συζητά, τροποποιεί, διορθώνει και δέχεται ή απορρίπτει την πρόταση

της εκτελεστικής εξουσίας για τη διαχείριση των κοινωνικο-οικονομικών μεγεθών του

επόμενου έτους.

Εντούτοις, στην εποχή της μειωμένης –και με επίσημα έγγραφα- εθνικής

κυριαρχίας (παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις) που μας επέβαλε η τριαρχία των

δανειστών, ακόμη και τώρα που υποτίθεται ότι «έχουμε βγει από τα Μνημόνια», η

κοινοβουλευτική εξουσία έχει σημαντικά υποβαθμιστεί, αφού οι δανειστές

υπαγορεύουν, ακόμη και τώρα, γραπτώς και προφορικώς, προς την κυβέρνηση τις

κατά καιρούς «θελήσεις» της.

Έτσι και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2023, που ψηφίστηκε στις 17-12-

2022, όπως ακριβώς και όλοι οι προηγούμενοι, είναι μνημονιοκεντρικός, υφεσιακός,

φοροεισπρακτικός και κοινωνιοκτόνος. Έχει συνταχθεί στο όνομα του

«δημοσιονομικού κόφτη» του διαμνημονιακού δημοσιονομικού θεσμού που μας

επιβλήθηκε με το β’ Μνημόνιο (ν. 4046/2012) και νομοθετήθηκε ως μόνιμος

δημοσιονομικός θεσμός για δεκαετίες με τον ν. 4270/2014 (ΦΕΚ Α’ 143/28-6-2014).

Ειδικότερα:

Ολόκληρος ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2023 έχει σχεδιασθεί και

συνταχθεί, όπως αναφέρεται ρητά στην 1η σελίδα της Εισηγητικής Έκθεσης, με βάση

τον ν. 4270/2014, δηλαδή τον «δημοσιονομικό κόφτη των κοινωνικών δαπανών» που

είναι ο βασικότερος εφαρμοστικός νόμος του β’ Μνημονίου (ν. 4046/2012). Πράγματι,

παρά την πολυδιακηρυγμένη «έξοδό» μας από τα Μνημόνια, ο «μηχανισμός

αυτόματης διόρθωσης αποκλίσεων» ή απλούστερα «δημοσιονομικός κόφτης» ή

«διορθωτικός μηχανισμός» προβλέπεται με κάθε λεπτομέρεια ως προς τη λειτουργία

του και τον τρόπο ενεργοποίησής του στο Γ’ κεφάλαιο (άρθρα 33-41) του ν.

4270/2014.

Με έκπληξη επίσης διαπιστώσαμε ότι στην 1η σελίδα της Εισηγητικής

Έκθεσης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2023 αναφέρεται η συμφωνία τού

«κειμένου» (ενν. κρατικό προϋπολογισμό) με τον νόμο για τον δημοσιονομικό κόφτη!

Ειδικότερα αναφέρεται ότι «οι μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις, πάνω

στις οποίες βασίζεται το σχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του οικονομικού έτους

2023, έχουν υιοθετηθεί από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο» (άρθρο 42 παρ.4 ν.

4270/2014).

Επίσης, στο κυρίως κείμενο του προϋπολογισμού συναντάμε τις από 21-11-

2022 δηλώσεις-ομολογίες τού υπουργού Οικονομικών (σύμφωνα με το άρθρο 58

παρ.4γ του ν. 4270/2014), ο οποίος διαβεβαιώνει ότι ο πρώτος «μεταμνημονιακός»

προϋπολογισμός συντάχθηκε στο όνομα του «δημοσιονομικού κόφτη» και με βάση τη

συνεπή τήρηση των αρχών του.

Εξάλλου, σε ευθυγράμμιση με τον ν. 4270/2014 και τον «δημοσιονομικό

κόφτη» που επέβαλε το β’ Μνημόνιο, έχουν συνταχθεί και οι παρακάτω Εκθέσεις που

συνοδεύουν το κείμενο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2023:

1) Η Έκθεση του Γενικού Διευθυντή Τελωνείων (κατ’άρθρα 58 και 75 ν.

4270/2014),

2) Η Έκθεση επί της πορείας των δημοσίων εσόδων (κατ’άρθρα 58 και 75 ν.

4270/2014),

3) Η Έκθεση επί της πορείας των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού

έτους 2023 (άρθρο 76 ν. 4270/2014),

4) Η Έκθεση επί της πορείας των κρατικών δαπανών (άρθρο 76 ν.

4270/2014),

5) Η ετήσια Έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης για τα αποτελέσματα των

δημοσίων ελέγχων (άρθρο 76 παρ. 4 ν. 4270/2014) και

6) Η Έκθεση Φορολογικών Δαπανών 2023 (άρθρο 75 παρ. 4 ν.4270/2014).

ΙΙ. Ο προϋπολογισμός του 2023 είναι υφεσιακός και φοροεισπρακτικός

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2023 είναι υφεσιακός αφού προβλέπει

ανάπτυξη μόνο 1,8%, ενώ διεθνείς και ευρωπαϊκοί θεσμοί τοποθετούν την ανάπτυξη

για το 2023 μεταξύ 0-1%.

Όλα τα βασικά μεγέθη τής ελληνικής οικονομίας, όπως εμφανίζονται στον

Πίνακα 1.3 (σελ. 44) της Εισηγητικής Έκθεσης του προϋπολογισμού, είναι δηλωτικά

ύφεσης και υποανάπτυξης αφού όλα είναι χειρότερα από τα αντίστοιχα του 2022 και

του 2021.

Από τα στοιχεία που παρατίθενται, προκύπτει αβίαστα ότι ο προϋπολογισμός

για το 2023 είναι υφεσιακός και φοροεισπρακτικός.

ΙΙΙ.Ο κρατικός προϋπολογισμός είναι αντικοινωνικός

Ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2023 προβλέπει μειωμένες δαπάνες

(περικοπές) για υγεία, ανεργία, περίθαλψη, απασχόληση και ευάλωτα νοικοκυριά

ύψους 2 δις ευρώ. Η προβλεπόμενη αναιμική ανάπτυξη σε συνδυασμό με την

επανενεργοποίηση του «δημοσιονομικού κόφτη» έχουν βάλει τη σφραγίδα τής

αντικοινωνικότητας στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2023.

Ειδικότερα προβλέπονται:

1) Μειωμένες δαπάνες για Νοσοκομεία κατά 53 εκατ. €, όπως φαίνεται στον

Πίνακα 3.22 (σελ. 164) που παρατίθεται.

2) Μειωμένες δαπάνες για την ανεργία και τα προγράμματα απασχόλησης

νέων κατά 169 εκατ. €, όπως πράγματι φαίνεται στον Πίνακα 3.23 (σελίδα 168) με

τίτλο «Προϋπολογισμοί Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης».

Συγκεκριμένα, οι δαπάνες της ΔΥΠΑ (τέως ΟΑΕΔ) για το 2022 ανήλθαν σε

3.037 εκατ. €, ενώ για το 2023 θα περιοριστούν στα 2.868 εκατ. €, μειωμένες κατά 169

εκατ. €. Η πρόβλεψη είναι δυσμενέστερη για τα προγράμματα απασχόλησης νέων

όπου οι δαπάνες θα περιοριστούν κατά 222 εκατ. €, αφού από 879 εκατ. € το 2022, θα

φτάσουν στα 657 εκατ. € το 2023.

Εξάλλου, οι μεταβιβάσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό προβλέπεται να

είναι λιγότερες κατά 70 εκατ. € (1.034 εκατ. € για το 2023 έναντι 1.104 εκατ. € για το

2022), αλλά και οι μεταβιβάσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)

κατά 175 εκατ. € (389 εκατ. € για το 2023 έναντι 564 εκατ. € για το 2022).

3) Μειωμένες δαπάνες για προνοιακές παροχές προς τους συνταξιούχους

κατά 389 εκατ. €, όπως προκύπτει από τον Πίνακα 3.23 (σελίδα 168) αφού οι

προνοιακές παροχές ανήλθαν το 2022 σε 1.413 εκατ. €, ενώ το 2023 θα μειωθούν στα

1.024 εκατ. €, δηλαδή κατά 389 εκατ. €.

4) Μειωμένες δαπάνες για υγεία και ασθένεια κατά 179 και 107 εκατ. €

αντίστοιχα, όπως προκύπτει από τον σχετικό Πίνακα 3.23 (σελ. 168).

Ενώ τα έσοδα του ΕΟΠΥΥ (λόγω των αυξημένων εισφορών των

συνταξιούχων υπέρ αυτού) θα παραμείνουν στα ίδια περίπου επίπεδα, οι δαπάνες του

κράτους υπέρ ΕΟΠΥΥ θα περιοριστούν κατά 179 εκατ. € και οι δαπάνες υπέρ

ασθενείας θα μειωθούν κατά 107 εκατ. €. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεταβιβάσεις από

φορείς κοινωνικής ασφάλισης μειώνονται κατά 20 εκατ. € αφού το 2022 ήταν 150 εκατ.

€ και το 2023 θα ανέρχονται σε 130 εκατ. €.

5) Μειωμένες δαπάνες για τους ευάλωτους και φτωχούς κατά 411 εκατ. €,

όπως φαίνεται στον Πίνακα 3.23 (σελίδα 169).

Συγκεκριμένα, τα έσοδα του ΟΠΕΚΑ (του Οργανισμού για τα επιδόματα των

οικονομικά ασθενέστερων) θα είναι το 2023 μειωμένα κατά 311 εκατ. €.

Εξάλλου, οι δαπάνες του ΟΠΕΚΑ για το 2023 θα είναι μειωμένες κατά 411

εκατ. €. Ειδικότερα, οι δαπάνες για οικογενειακά επιδόματα μειώνονται κατά 265 εκατ.

€, οι δαπάνες για το Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) θα μειωθούν κατά 158

εκατ. €, οι δαπάνες για τα επιδόματα των ΑμΕΑ κατά 176 εκατ. € ενώ οι δαπάνες για

το επίδομα στέγασης κατά 14 εκατ. €.

IV. Συνταξιοκτόνος προϋπολογισμός: 6 δις ευρώ θα χάσουν οι

συνταξιούχοι το 2023 από την εισφορά υπέρ υγείας (6%) και υπέρ ΕΑΣ (3%-14%)

Εκτός από τις μεγάλες περικοπές των δαπανών για ανεργία, υγεία, περίθαλψη

και φτώχεια, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2023 είναι και συνταξιοκτόνος αφού,

μόνο για το επόμενο έτος 2023, οι συνταξιούχοι θα χάσουν 6 δις μόνο από δύο

εισφορές-φόρους: την εισφορά υπέρ υγείας 6% που παρακρατείται από όλες τις

συντάξεις και την εισφορά υπέρ ΕΑΣ (Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων) ποσοστού

από 3%-14% για όλες τις συντάξεις άνω των 1.400 € (μεικτά).

Ειδικότερα:

α) 5 δις € οι απώλειες το 2023 για τους συνταξιούχους από την εισφορά

υπέρ υγείας (6%)

Όπως έχουμε και άλλοτε αναφέρει, από το «χαράτσι» που επέβαλε η

κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και διατήρησε η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, κατά την περίοδο

2016-2022, έχουν εισπραχθεί πάνω από 30 δις ευρώ από τους συνταξιούχους ή τους

κληρονόμους τους και μέχρι το τέλος του 2023 θα ξεπεράσουν τα 35 δις ευρώ.

Αποκαλυπτικά είναι και τα όσα περιλαμβάνονται στις Εισηγητικές Εκθέσεις

των κρατικών προϋπολογισμών για τα έτη 2016-2022, όπου φαίνεται αδιαμφισβήτητα

ότι η επιβολή τής μηνιαίας εισφοράς 6% σε 5 εκατ. συνταξιοδοτικές παροχές κόστισε

στους συνταξιούχους, κατά την περίοδο 2016-2022, περίπου 30 δις €. Το ποσό αυτό

αποτελεί το 90% και πλέον των ετήσιων εσόδων του ΕΟΠΥΥ, σύμφωνα με την από 6-

8-2022 ανάλυση και τους σχετικούς πίνακες της ΕΝΥΠΕΚΚ.

Επομένως, είναι φυσικό, το ψηφισμένο από τον ΣΥΡΙΖΑ (άρθρο 44

ν.4387/2016) και επαναψηφισμένο από τη ΝΔ (άρθρο 39 ν.4670/2020) ισόβιο

«χαράτσι» να συμπεριληφθεί και στον κρατικό προϋπολογισμό τού έτους 2023.

Αποκαλυπτικός είναι ο Πίνακας 3.23 του κρατικού προϋπολογισμού για το

έτος 2023 (σελ. 168) που παραθέτουμε:

Από τον ανωτέρω Πίνακα προκύπτει ότι 2.500.000 συνταξιούχοι θα

καταβάλλουν, για 5.000.000 συνταξιοδοτικές παροχές όλων των κατηγοριών, για το

έτος 2023 σχεδόν 5,5 δις € στον ΕΟΠΥΥ, σε εφαρμογή της υποχρεωτικής εισφοράς

«υπέρ υγείας» των νόμων Κατρούγκαλου-Βρούτση.

β) 1 δις € οι απώλειες για τους συνταξιούχους από την εισφορά υπέρ

ΕΑΣ (3%-14%)

Εξάλλου, με θλίψη εντοπίσαμε στη σελ. 160 της Εισηγητικής Έκθεσης του

κρατικού προϋπολογισμού για το 2023 και στον Πίνακα 3.20 ότι η βασική πηγή

εσόδων για τον προϋπολογισμό του ΑΚΑΓΕ θα προέρχεται και το 2023 (όπως και τα

προηγούμενα χρόνια) από την παρακράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης

Συνταξιούχων (ν. 3865/2010, 3986/2011, 4002/2011), την οποία η Ολομέλεια του

Ελεγκτικού Συνεδρίου αρχικά είχε κρίνει αντισυνταγματική με τις αποφάσεις 244/2017

και 504/2021, ενώ με τη νεώτερη απόφασή της 1477/2021 την έκρινε συνταγματική

από 1-1-2019.

Συγκεκριμένα για το 2023 προβλέπεται τα βασικά έσοδα του προϋπολογισμού

για το ΑΚΑΓΕ (που ιδρύθηκε με το άρθρο 149 του ν. 3655/2008) να προέλθουν από

την παρακράτηση υπέρ ΕΑΣ από τους συνταξιούχους που έχουν κύρια σύνταξη 1.400

ευρώ (μεικτά) και επικουρική 300 ευρώ (μεικτά).

Από το σύνολο των στοιχείων που παραθέσαμε προκύπτει ότι ο κρατικός

προϋπολογισμός για το 2023, που συζητήθηκε και ψηφίστηκε στις 17-12-2022 είναι

υφεσιακός, φοροεισπρακτικός και συνταξιοκτόνος, αφού μόνο από δύο εισφορές οι

συνταξιούχοι θα απωλέσουν πάνω από 6 δις ευρώ.

Στην ουσία οι συνταξιούχοι με τις εισφορές-παρακρατήσεις αυτές

χρηματοδοτούν οι ίδιοι τον ΕΟΠΥΥ και τον ΑΚΑΓΕ. Με τον προϋπολογισμό για το

2023 λεηλατούνται οι πενιχρές συντάξεις και οι συνταξιούχοι καλούνται να

συντηρήσουν δομές και λειτουργίες που ανήκουν απευθείας στο κράτος.

Γι’αυτό καλούμε την κυβέρνηση να καταργήσει την εισφορά υπέρ ΕΑΣ και

υπέρ υγείας από κάθε συνταξιοδοτική παροχή.