Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Διαγραφή χρέους για περισσότερους οφειλέτες

Αλλαγές στους βασικούς όρους του εξωδικαστικού συμβιβασμού, που θα οδηγούν σε διαγραφή χρεών για περισσότερους οφειλέτες, βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μεταξύ υπ. Οικονομικών, τραπεζών και funds. Στο στόχαστρο βρίσκεται ο υφιστάμενος όρος ότι μετά τη ρύθμιση το ποσό που θα ανακτήσει ο πιστωτής (τράπεζα ή fund) δεν μπορεί να είναι μικρότερο της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Ο όρος αποτελεί τροχοπέδη στις ρυθμίσεις που γίνονται μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.

Όπως αναφέρει η Καθημερινή, ενώ υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 41% των ρυθμίσεων που έχουν και «κούρεμα» χρέους, ένα υψηλό ποσοστό των ρυθμίσεων δεν περιλαμβάνει διαγραφή οφειλών, αλλά μόνο διευκολύνσεις στην αποπληρωμή τους. Το στοιχείο αυτό εκτιμάται ότι αποθαρρύνει τους οφειλέτες και η αλλαγή στο όριο της εμπορικής αξίας του ακινήτου βάσει της οποίας καθορίζεται και το ποσοστό διαγραφής, θα αποτελέσει ένα βήμα που θα καταστήσει φιλικότερη τη ρύθμιση. Οπως άλλωστε προκύπτει από τα στοιχεία του εξωδικαστικού μηχανισμού, το 54% των συνολικών οφειλών –πρόκειται για 3,6 δισ. ευρώ– που έχουν εγκριθεί στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού, έχει εξασφάλιση μικρότερη του 50% της οφειλής και άρα η ευελιξία του μέτρου θα αυξήσει τα ποσοστά αποδοχής των ρυθμίσεων από τους υποψήφιους ενδιαφερόμενους, που σύμφωνα με τα στοιχεία της πλατφόρμας βρίσκεται σήμερα στο 61%.

Το σκεπτικό είναι ότι ακόμη και οι πλειστηριασμοί έχουν ενσωματώσει τη δυνατότητα της μείωσης αρχικά στο 80% και σταδιακά έως και το 65% της τιμής πρώτης προσφοράς, εάν δεν υπάρξει ενδιαφέρον στην αρχική τιμή με βάση την οποία βγαίνει ένα ακίνητο στον πλειστηριασμό. Ετσι προτείνεται η επέκταση αυτής της δυνατότητας και μέσω του αλγορίθμου, αν όχι στο 65% κοντά στο 80% ή εναλλακτικά η σύγκλιση της εμπορικής αξίας βάσει της οποίας θα γίνεται η ρύθμιση των οφειλών με την αντικειμενική τιμή του ακινήτου, δηλαδή αυτή βάσει της οποίας υπολογίζεται ο ΕΝΦΙΑ.

Το μέτρο θα εξεταστεί στο πλαίσιο νέων βελτιώσεων για τον εξωδικαστικό μηχανισμό, που θα δρομολογηθούν από τη νέα κυβέρνηση μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου. Στο πλαίσιο αυτό θα εξεταστούν και βελτιωτικές παρεμβάσεις στους όρους της ρύθμισης οφειλών, όπως π.χ. η δυνατότητα κάποιος οφειλέτης να αποπληρώσει ένα μέρος της οφειλής μέσω προκαταβολής επιτυγχάνοντας καλύτερη ρύθμιση. Η δυνατότητα αυτή εκτιμάται ότι θα περιορίσει το ποσοστό των αθετήσεων του εξωδικαστικού μηχανισμού, που σήμερα διαμορφώνεται στο 19%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ένα ποσοστό αυτών των αθετήσεων είναι τεχνητό, καθώς κάποιοι οφειλέτες καταφεύγουν σε αυτή τη λύση μέσω διμερών –εκτός δηλαδή του εξωδικαστικού μηχανισμού– ρυθμίσεων με τους servicers, οι οποίοι είναι σε θέση να δίνουν λύσεις με μεγαλύτερη ευελιξία.

Θα πρόκειται για το τρίτο πακέτο βελτιώσεων του εξωδικαστικού μηχανισμού, σε μια προσπάθεια το εργαλείο να γίνει πιο αποτελεσματικό και να παγιωθεί ως κυρίαρχο μέσο ρύθμισης των οφειλών τόσο προς το Δημόσιο όσο και προς τους χρηματοπιστωτικούς φορείς.

Την αναγκαιότητα ουσιαστικών ρυθμίσεων έτσι ώστε να περιοριστεί ο όγκος των κόκκινων δανείων που έφυγαν μεν από τις τράπεζες αλλά παραμένουν στην οικονομία, έχει επισημανθεί και από την ΤτΕ στην πρόσφατη Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στην οποία παρατηρεί ότι «η μεταφορά τους εκτός του πιστωτικού συστήματος δεν σημαίνει και την εξάλειψη του χρέους από την οικονομία». «Το χρέος παραμένει», σημειώνει η ΤτΕ και η διαχείρισή του πλέον έχει αναληφθεί από τις εταιρείες διαχείρισης, που έχουν αναλάβει δάνεια ύψους 90,5 δισ. ευρώ.

Διπλασιάστηκαν οι αιτήσεις το τελευταίο δίμηνο

Οι πρόσφατες νομοθετικές τροποποιήσεις που υιοθετήθηκαν τον Μάρτιο έχουν αυξήσει τις ρυθμίσεις που επιτυγχάνονται μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού και σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία τους δύο τελευταίους μήνες, οι ρυθμίσεις διπλασιάστηκαν σχεδόν και από 2.200 που ήταν κατά μέσο όρο τους προηγούμενους μήνες, ανήλθαν σε 5.109 και 4.110 τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο.

Οι κυριότερες βελτιώσεις που έγιναν ήταν:

• Η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής εξωδικαστικού, ώστε να μπορούν να εντάσσονται οφειλέτες με μία μόνον οφειλή (άνω των 10.000 ευρώ).
• Η δυνατότητα υπαγωγής των οφειλών υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση (π.χ. οφειλές προς δήμους που βεβαιώνονται και εισπράττονται μέσω ΑΑΔΕ).
• Η δυνατότητα του οφειλέτη να ζητήσει –υπό προϋποθέσεις– τη διατήρηση ενήμερης ή ήδη ρυθμισμένης και ενήμερης οφειλής στην πρόταση ρύθμισης μέσω του εξωδικαστικού.

Μέχρι σήμερα μέσω της πλατφόρμας έχουν αξιολογηθεί 10.300 αιτήσεις οφειλών συνολικής αξίας 3,8 δισ. ευρώ και από αυτά έχουν γίνει αποδεκτά από τους οφειλέτες τα 2,1 δισ. Αλλες 7.200 αιτήσεις συνολικής αξίας 4,7 δισ. βρίσκονται στο στάδιο της οριστικής υποβολής τους και της διαπραγμάτευσης, ενώ στο στάδιο της αρχικής υποβολής και της άντλησης των απαιτούμενων στοιχείων από την πλατφόρμα βρίσκονται άλλες 16.600 αιτήσεις χρεών συνολικής αξίας 9,6 δισ. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία:

• Το 74% (13,4 δισ.) των οφειλών αφορά φυσικά πρόσωπα.
• Η πλειονότητα των οφειλών (76%) είναι προς τράπεζες και funds.
• Οι οφειλές άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνουν το 60% (10,9 δισ.) των συνολικών οφειλών και αποτελούν το 10% (3.900) των αιτήσεων.
• Το 91% (16,4 δισ.) των συνολικών οφειλών είναι σε στάδιο καθυστέρησης ή έχει καταγγελθεί.
• Το μέσο ποσοστό διαγραφής για οφειλές προς το Δημόσιο διαμορφώνεται στο 22,2% και προς τράπεζες ή funds στο 32,3%, ενώ το 41% των ρυθμίσεων (629 εκατ.) έχει λάβει ποσοστό διαγραφής μεγαλύτερο του 30%.