Ερώτηση για “αδιαφανείς” διαδικασίες ανάπλασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

24 Φεβρουαρίου 2022

Με πρωτοβουλία της βουλευτού Αχαΐας και Τομεάρχη Πολιτισμού της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σίας Αναγνωστόπουλου κατατέθηκε κοινοβουλευτική ερώτηση και αίτηση κατάθεσης εγγράφων, για τις αδιαφανείς διαδικασίες που ακολουθεί το ΥΠΠΟΑ για την ανάπλαση, αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, την οποία συνυπογράφουν άλλοι 37 βουλευτές, συμπεριλαμβανομένου και του Βουλευτή Αχαΐας του κόμματος Κώστα Μάρκου.

Η ανάδειξη-αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με υπόγεια επέκταση των εγκαταστάσεών του, εξαγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ήδη στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης το 2019. Τον Οκτώβριο 2019, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, ξεκίνησε να εκπονείται η μελέτη σκοπιμότητας-βιωσιμότητα του έργου με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου (ΙΣΝ). Η Μελέτη αυτή κατατέθηκε στην Υπουργό Πολιτισμού τον Απρίλιο 2021,δεν παρουσιάστηκε σε κάποια συνέντευξη τύπου από την ίδια την Υπουργό στους πολίτες, τους επιστήμονες ή στα ΜΜΕ και δεν κατατέθηκε για έγκριση σε αρμόδιο όργανο του ΥΠΠΟΑ.

Αρκετούς μήνες μετά, η κ. Μενδώνη ανακοινώνει εκ νέου την υπογραφή σύµβασης δωρεάς µε την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Οικογένεια Νικολάου Σ. Λαιμού ΑΜΚΕ», για την «εκπόνηση της µελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου αναβάθμισης, ανάδειξης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου».

Πρόκειται απ’ ότι φαίνεται για έναν sui generis κλειστό διαγωνισμό, ο οποίος απευθύνεται αποκλειστικά σε αρχιτεκτονικά γραφεία του εξωτερικού. Για ακόμα μια φορά η σύμβαση αυτή δεν δίνεται στη δημοσιότητα, ούτε έρχεται στη Βουλή για να κυρωθεί.

Στο θέμα, αναφέρθηκε με ιδιαίτερα αιχμηρό άρθρο της και η πρώην Υπουργός Πολιτισμού, Ελισάβετ Παπαζώη στην ΕφΣυν.

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ζητούν με την ερώτησή τους, ενημέρωση των πολιτών, δημόσια διαβούλευση και διαφάνεια ειδικά για δημόσια έργα τέτοιας εμβέλειας. Δυστυχώς, η παρούσα κυβέρνηση αγνοεί συστηματικά τις θεσμικές διαδικασίες μιας ευνομούμενης κοινωνίας. Για ένα τέτοιο εμβληματικό έργο πολιτισμού, θα έπρεπε να μην αποκλείονται τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία, αλλά να πρωτοπορούν στη διαδικασία του διαγωνισμού και να μην υποβιβάζονται σε βοηθητικά γραφεία δεύτερης γραμμής.

Δείτε αναλυτικά την Ερώτηση:

ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ

24.2.2022

Προς την

κ. Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού

ΘΕΜΑ: «Αποκλείονται τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία από τον διαγωνισμό για την «εκπόνηση της μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου αναβάθμισης, ανάδειξης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου». Αδιαφάνεια, έλλειψη λογοδοσίας, μη ενημέρωση των πολιτών, χαρακτηρίζουν τις διαδικασίες που ακολουθεί το ΥΠΠΟΑ για το εμβληματικό έργο της αναβάθμισης, ανάδειξης υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και ανάπλασης του περιβάλλοντος χώρου».

Η ανάδειξη-αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με υπόγεια επέκταση των εγκαταστάσεών του, εξαγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ήδη στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης το 2019. Τον Οκτώβριο 2019, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, ξεκίνησε να εκπονείται η μελέτη σκοπιμότητας-βιωσιμότητα του έργου με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου (ΙΣΝ). Η Μελέτη αυτή κατατέθηκε στην Υπουργό Πολιτισμού τον Απρίλιο 2021, αλλά ουδέποτε παρουσιάστηκε στους πολίτες, τους επιστήμονες ή στα ΜΜΕ, ούτε κατατέθηκε για έγκριση σε αρμόδιο όργανο του ΥΠΠΟΑ.

Αρκετούς μήνες μετά και συγκεκριμένα στις 21 Δεκεμβρίου 2021, η κ. Μενδώνη ανακοινώνει εκ νέου την υπογραφή σύµβασης δωρεάς µε την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Οικογένεια Νικολάου Σ. Λαιμού ΑΜΚΕ», για την «εκπόνηση της µελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου αναβάθμισης, ανάδειξης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου».

Για ακόμα μια φορά η σύμβαση δεν δίνεται στη δημοσιότητα, ούτε έρχεται στη Βουλή για να κυρωθεί, παρά μόνο αναρτάται στη Διαύγεια η απαλλαγή της ΑΜΚΕ από την καταβολή ΦΠΑ (ΑΔΑ: ΩΤΡ34653Π4-3ΝΖ/5.1.22).

Πρόκειται απ’ ότι φαίνεται για έναν sui generis κλειστό διαγωνισμό, του οποίου οι όροι διεξαγωγής, περιγράφονται αποσπασματικά σε Απόφαση της Υπουργού (ΦΕΚ B’ 5352/18.11.2021) με αιχμή το άρθρο 3 και την «επιλογή τουλάχιστον δέκα (10) αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού, που θα προσκληθούν να υποβάλουν αρχιτεκτονικό προσχέδιο έναντι οικονομικής αμοιβής, με την υποχρέωση συνεργασίας με ένα τουλάχιστον ελληνικό γραφείο ή ομάδα». Κάτι που καυτηρίασε έντονα σε δύο ανακοινώσεις του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, στις 21/12/2021 (Σχετικά με την ανακοίνωση «σύμβασης δωρεάς μεταξύ ΥΠΠΟΑ και της οικογένειας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού για την εκπόνηση μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου της αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου) και στις 3/2/2022 (Ενημέρωση για την παράσταση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στο Συμβούλιο Μουσείων της 31/1/2022), όπως και ο Πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ κ. Δημήτριος Ξυνομηλάκης με δηλώσεις του στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 22/2/2022.

Επιπλέον, σε προχθεσινό αποκαλυπτικό άρθρο της στην Εφημερίδα των Συντακτών μάλιστα https://www.efsyn.gr/tehnes/art-nea/333175_alitheies-kai-erotimata-gia-ethniko-arhaiologiko-moyseio η πρώην Υπουργός Πολιτισμού Ελισάβετ Παπαζώη απευθύνει με αιχμηρό τρόπο στην κ. Μενδώνη συγκεκριμένα ερωτήματα για τον επερχόμενο διαγωνισμό υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Αναρωτιέται, μεταξύ άλλων, πόσο νόμιμο αλλά και πόσο εθνικά αξιοπρεπές είναι το γεγονός ότι η δωρεά της «Οικογένειας Νικολάου Σ. Λαιμού ΑΜΚΕ» για την «εκπόνηση της μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου αναβάθμισης, ανάδειξης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» προβλέπει αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που απευθύνεται μόνον σε γραφεία του εξωτερικού.

Το έργο, σύμφωνα με την μη εγκεκριμένη προμελέτη βιωσιμότητας, έχει ενδεικτικό προϋπολογισμό 290 εκ. ευρώ, τα οποία θα βαρύνουν άμεσα ή έμμεσα τους έλληνες φορολογούμενους.

ΕΠΕΙΔΗ η ενημέρωση των πολιτών, η δημόσια διαβούλευση, η διαφάνεια , ειδικά σε δημόσια έργα τέτοιας εμβέλειας, χαρακτηρίζουν μια ευνομούμενη κοινωνία,

ΕΠΕΙΔΗ με την Απόφαση της Υπουργού δεν τηρείται το πρόσφατα θεσμοθετημένο πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για αξιόλογα έργα του δημοσίου («Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων», ΦΕΚ 2239/Β/2021), όπου ορίζεται ρητά η υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού μελετών για αξιόλογα τεχνικά έργα και οι νόμιμοι τρόποι εξαίρεσης.

ΕΠΕΙΔΗ για ένα τέτοιο εμβληματικό έργο πολιτισμού θα έπρεπε να είναι αυτονόητο το να μην αποκλείονται de facto τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία, αλλά να πρωτοπορούν στη διαδικασία του διαγωνισμού και να μην υποβιβάζονται σε βοηθητικά γραφεία δεύτερης γραμμής,

Ερωτάται η κυρία Υπουργός:

-Γιατί ένα σημαίνον εμβληματικό έργο τέτοιου προϋπολογισμού, αποφασίζεται και εκτελείται με πλήρη αδιαφάνεια, έλλειψη λογοδοσίας, μη ενημέρωση των πολιτών και μη τήρηση των νόμιμων διαδικασιών;

-Γιατί η σύμβαση δωρεάς (από 14.12.2021 «Σύμβαση Δωρεάς μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου ως δωρεοδόχου και της εταιρείας με την επωνυμία ‘Οικογένεια Νικολάου Σ. Λαιμού ΑΜΚΕ’ ως δωρήτριας») και άλλες διαδοχικές συμβάσεις δωρεάς του ΥΠΠΟΑ (όπως η Σύμβαση με το Ίδρυμα Ωνάση για την Ακρόπολη, η Σύμβαση με το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη για το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων) δεν έρχονται για κύρωση στην ελληνική Βουλή και δεν δημοσιοποιούνται;

-Γιατί δεν εφαρμόστηκε η υποχρέωση προκήρυξης αρχιτεκτονικού διαγωνισμού άμεσα από το ΥΠΠΟΑ, όπως προβλέπεται στο πρόσφατα θεσμοθετημένο πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών (ΦΕΚ Β΄ 2239/31.5.2021) για τα αξιόλογα κτίρια του Δημοσίου; Υπήρξε αίτημα εξαίρεσης του ΥΠΠΟΑ από αυτή την υποχρέωση στο οικείο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής;

-Ποιος αποφάσισε να αποκλειστούν τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία από τον διαγωνισμό; Ήταν όρος που τέθηκε από το ελληνικό δημόσιο ή από την ΑΜΚΕ;

–Γιατί εκχωρήθηκε η διαδικασία του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίων, σε μία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ), που δεν διαθέτει τα εχέγγυα ανάληψης ενός τέτοιου έργου;

ΑΙΤΗΣΗ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ

Καλείται η αρμόδια Υπουργός:

Να καταθέσει στο Σώμα, εντός της προθεσμίας που ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής:

1.. Την από 14.12.2021 «Σύμβαση Δωρεάς μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου ως δωρεοδόχου και της εταιρείας με την επωνυμία ‘Οικογένεια Νικολάου Σ. Λαιμού ΑΜΚΕ’ ως δωρήτριας»

2. Το από 25.08.2021 πρακτικό Συνεδρίασης της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της ΑΣΤΙΚΗΣ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΜE ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Σ. ΛΑΙΜΟΥ ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ», το οποίο αναφέρεται με αρ. 2 στο προοίμιο της 558074/17-11-2021 Υπουργικής Απόφασης

Οι ερωτώντες βουλευτές

Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)

Αυγέρη Θεοδώρα (Δώρα)

Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος

Βαγενά-Κηλαηδόνη Άννα

Βαρδάκης Σωκράτης

Βασιλικός Βασίλειος (Βασίλης)

Βέττα Καλλιόπη

Γκιόλας Ιωάννης

Δρίτσας Θεόδωρος

Ζουράρις Κωνσταντίνος

Κασιμάτη Νίνα