Tαμείο Ανάκαμψης: Αγώνας δρόμου για την απορρόφηση 36 δισ. ευρώ

Ένα δύσκολο στοίχημα που συνδέεται με την απορρόφηση κονδυλίων 36 δις ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Aνακαμψης έως και τον Αύγουστο του 2026 καλείται να κερδίσει η κυβέρνηση. Μέχρι στιγμής έχει απορροφήσει 11,08 δις ευρώ χωρίς όμως ένα σημαντικό μέρος εξ΄αυτών να έχει περάσει στην οικονομία. Τα δύσκολα είναι μπροστά, αφού η απορρόφηση της κάθε δόσης συνδέεται με την εκπλήρωση συγκεκριμένων οροσήμων και έργων.

Eνα βασικό πρόβλημα εχει να κάνει με τις ικανότητες των περιφερειακών διοικήσεων στην εκτέλεση των έργων που δεν φημίζονται ούτε για την ταχύτητα ούτε για την αποτελεσματικότητα τους, επισήμανση που έκανε και η Κομισιόν σε πρόσφατη έκθεση της.

Το τρίτο αίτημα πληρωμής που υποβλήθηκε τον περασμένο Μάιο και αφορά σε επιχορηγήσεις 1,72 δισ. ευρώ δεν έχει ακόμη εγκριθεί, λόγω της προσφυγής ενδιαφερόμενων εταιρειών στο Συμβούλιο Επικρατείας για τον διαγωνισμό του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων.

Τα υπόλοιπα 41 ορόσημα, σύμφωνα με τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, έχουν ικανοποιηθεί. Σε σύνολο 331 ορόσημων (επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων) μέχρι στιγμής η χώρα έχει υλοποιήσει το 13%, ήτοι 43 επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και απομένουν 288 επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

Τον Δεκέμβριο η Ελλάδα θα υποβάλλει αίτημα για την 3η δόση δανείων (1,845 δισ. ευρώ), καλύπτοντας και το στόχο του 2023 προ αναθεώρησης όπως και το αίτημα για την 4η δόση στο σκέλος επιδοτήσεων αξίας 1,72 δισ. ευρώ.

Ενα δύσκολο στοίχημα που συνδέεται με την απορρόφηση κονδυλίων 36 δις ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Aνακαμψης έως και τον Αύγουστο του 2026 καλείται να κερδίσει η κυβέρνηση. Μέχρι στιγμής έχει απορροφήσει 11,08 δις ευρώ χωρίς όμως ένα σημαντικό μέρος εξ΄αυτών να έχει περάσει στην οικονομία. Τα δύσκολα είναι μπροστά, αφού η απορρόφηση της κάθε δόσης συνδέεται με την εκπλήρωση συγκεκριμένων οροσήμων και έργων.

Eνα βασικό πρόβλημα εχει να κάνει με τις ικανότητες των περιφερειακών διοικήσεων στην εκτέλεση των έργων που δεν φημίζονται ούτε για την ταχύτητα ούτε για την αποτελεσματικότητα τους, επισήμανση που έκανε και η Κομισιόν σε πρόσφατη έκθεση της.

Το τρίτο αίτημα πληρωμής που υποβλήθηκε τον περασμένο Μάιο και αφορά σε επιχορηγήσεις 1,72 δισ. ευρώ δεν έχει ακόμη εγκριθεί, λόγω της προσφυγής ενδιαφερόμενων εταιρειών στο Συμβούλιο Επικρατείας για τον διαγωνισμό του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων.

Τα υπόλοιπα 41 ορόσημα, σύμφωνα με τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, έχουν ικανοποιηθεί. Σε σύνολο 331 ορόσημων (επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων) μέχρι στιγμής η χώρα έχει υλοποιήσει το 13%, ήτοι 43 επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και απομένουν 288 επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

Νέο αίτημα τον Δεκέμβριο

Τον Δεκέμβριο η Ελλάδα θα υποβάλλει αίτημα για την 3η δόση δανείων (1,845 δισ. ευρώ), καλύπτοντας και το στόχο του 2023 προ αναθεώρησης όπως και το αίτημα για την 4η δόση στο σκέλος επιδοτήσεων αξίας 1,72 δισ. ευρώ. Θα γίνει με βάση την επίτευξη των αναθεωρημένων οροσήμων και στόχων του 1ου εξαμήνου του 2023.

Στο σκέλος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα 718 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 20,72 δις ευρώ, καλύπτοντας το 99,4% του αρχικού Προϋπολογισμού. Από τα 536 επενδυτικά σχέδια που υποβλήθηκαν, τα 320 αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 4,76 δις ευρώ.

Στη νέα πρόταση για το αναθεωρημένο σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, περιλαμβάνονται πρόσθετα έργα που αφορούν κυρίως στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής πρόληψης (προστασία δασών) και της πολιτικής προστασίας (αντισεισμικοί έλεγχοι δημοσίων κτιρίων), αλλά και τη δημιουργία νέων υποδομών («έξυπνες» γέφυρες).

Παράλληλα, εντάσσονται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας επιπλέον έργα (επισκευή και αποκατάσταση οδικού δικτύου, ανακατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου, αντιδιαβρωτικές παρεμβάσεις) για την ανασυγκρότηση των περιοχών που έχουν πληγεί από πυρκαγιές και πλημμύρες (Έβρος, Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα), συνολικού προϋπολογισμού 686 εκ. ευρώ.

Ο αν. υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, αρμόδιος για τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάπτυξης

Τα δάνεια

Με αμείωτο ρυθμό συνεχίζεται η ζήτηση για τα προνομιακά δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης χορηγούνται με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους (επιτόκιο δανεισμού, σταθερό 0,35% για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και 1% για μεσαίες και μεγάλες), σε μία περίοδο που τα επιτόκια έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.

Συνολικά έχουν υποβληθεί 513 επενδυτικά σχέδια (305 από αυτά προέρχονται από μικρομεσαίους), ύψους 18,14 δισ. ευρώ με τα 4,88 να πηγαίνουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Από τα 18,1 δισ. ευρώ, τα 7,5 δισ. είναι δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα 6,32 δις ευρώ αφορούν κεφάλαια που έχουν διαθέσει οι συνεργαζόμενες τράπεζες και σε τα 4,31 δις είναι ίδια συμμετοχή των επενδυτών.

Μέχρι σήμερα, έχουν υπογραφεί 228 δανειακές συμβάσεις (105 αφορούν μικρομεσαίους), προϋπολογισμού 8,15 δισ. ευρώ, εκ τω οποίων τα 3,15 προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα 2,81 δις από τις τράπεζες και τα 1,99 είναι ίδια συμμετοχή,

Το μέσο επιτόκιο διαμορφώνεται σε 1,98% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής τους είναι τα 13,5 έτη.

Η εικόνα που δίνει το ΕΝ.Α.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών, η μεγάλη εικόνα μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου ήταν η ακόλουθη:

Οι λιμνάζοντες πόροι (πόροι που έχει στην άμεση διάθεσή της η χώρα και δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων) παραμένουν ιδιαίτερα υψηλοί και υπολογίζονται στα 4,5 δισ. ευρώ. Οι πληρωμές υπολογίζονται σε 6,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 4,1 δισ. ευρώ αφορούν σε λογιστικές πληρωμές και μόλις 2,5 δισ. ευρώ αφορούν πραγματικές πληρωμές.

Η λογιστική απορρόφηση επί των συνολικών πόρων είναι τουλάχιστον διπλάσια της πραγματικής απορρόφησης, δημιουργώντας μια πλασματική εικόνα σχετικά με την ταχύτητα υλοποίησης των ενταγμένων έργων. Η διάκριση μεταξύ λογιστικών και πραγματικών πληρωμών είναι σημαντική καθώς οι λογιστικές πληρωμές, ως απλές ενδιάμεσες μεταφορές χρημάτων, δεν συμμετέχουν στον υπολογισμό του ΑΕΠ και δεν έχουν κάποια επίπτωση στην πραγματική οικονομία. Ειδικότερα υπολογίζεται ότι επι των συνολικών πόρων του Εθνικού Σχεδίου:

η συνολική λογιστική απορρόφηση είναι 22%, ενώ η συνολική πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε μόλις 8%.

η λογιστική απορρόφηση του σκέλους των επιχορηγήσεων είναι 21%, ενώ η πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε 10%.

η λογιστική απορρόφηση του σκέλους των δανείων είναι 23%, ενώ η πραγματική απορρόφηση υπολογίζεται σε 6%.

Οι κύρια ωφελούμενοι – μέχρι σήμερα – από το δανειακό σκέλος του Σχεδίου μέσω του προνομιακού επιτοκίου, είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Αυτό προκύπτει από την επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων για 161 δανειοδοτήσεις επιχειρήσεων από το «Ελλάδα 2.0» σύμφωνα με την οποία:

Το 85,9% του συνολικού ποσού των δανείων αφορά σε δανειοδοτήσεις μεγαλύτερες των 10 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 63 δάνεια τα οποία έχουν λάβει μόλις 36 εταιρείες/όμιλοι.

Το 8,3% του συνολικού ποσού των δανείων αφορά σε δανειοδοτήσεις από 5 – 10 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 30 δάνεια τα οποία έχουν λάβει 30 εταιρείες.

Το 5,4% του συνολικού ποσού των δανείων αφορά σε δανειοδοτήσεις από 1 – 5 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 48 δάνεια τα οποία έχουν λάβει 48 εταιρείες.

Το 0,4% του συνολικού αριθμού των δανείων αφορά σε δάνεια μικρότερα του 1 εκατ. ευρώ και αντιστοιχεί σε 20 δάνεια τα οποία έχουν λάβει μόλις 20 εταιρείες