Εν μέσω σχεδόν ταυτόχρονης συζήτησης τόσο του φορολογικού νομοσχεδίου, όσο και εκείνου για το «ιδιωτικό χρέος», αναδεικνύεται μία ιδιότυπη ειρωνεία ως προς τις προσεγγίσεις από πλευράς Κυβέρνησης των δύο καίριων για την διατήρηση της κοινωνικής ισορροπίας θεμάτων.

Αν και τα δύο νομοσχέδια επί της ουσίας άπτονται άμεσα ή έμμεσα οικονομικών ρυθμίσεων, επιλέγω συνειδητά να αναφερθώ στις κοινωνικές επιπτώσεις. Εκτιμώ πως αν η στην πορεία διαμόρφωσης των νομοσχεδίων επιλεγόταν να αναδειχθεί η παράμετρος αυτή ως πρωτεύουσα, θα συζητούσαμε σήμερα για ένα σημαντικά διαφοροποιημένο προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο.

Συζήτηση για την φοροδιαφυγή χωρίς την δυνατότητα – όπως φαίνεται – να εντοπισθεί ένας ουσιαστικός διαχωρισμός μεταξύ εκείνων που πραγματικά φοροδιαφεύγουν και εκείνων που αδυνατούν να ανταποκριθούν. Αυτή η αδυναμία διαχωρισμού – όσο και αν φαίνεται υπερβολικό – οδηγεί αργά και σταθερά προς εξάλειψη της οικογενειακής επιχείρησης και του μικρού ελεύθερου επαγγελματία που τυχαίνει να είναι και ειλικρινής ως προς το τι δηλώνει. Ίσως είναι οι ίδιοι μικροί – και πάλι ειλικρινείς – δανειολήπτες που είναι χαμένοι μέσα στον φόβο της πτώχευσης και της αδυναμίας τους να προσεγγίσουν το «σύστημα».

Ανακοινώνονται ως βάση των νομοσχεδίων διορθωτικές κινήσεις. Καλοδεχούμενες θα προσέθετα. Θα ήταν ακόμα ποιο στοχευμένες ως παρεμβάσεις όμως, αν τα στελέχη της Κυβέρνησης αναδείκνυαν ουσία μέσω των διορθωτικών κινήσεων και όχι πολιτική «ασκήσεων επί χάρτου». Δυστυχώς, για την κοινωνία σήμερα το 1.000.000 και πλέον «εγκλωβισμένοι» δανειολήπτες αλλά και μικροεπαγγελματίες που δεν έχουν το «χαρτί» – όπως λέγεται στην πιάτσα – για να στηρίξουν τις προσπάθειες δικαίωσής τους ή ανάδειξης της διάθεσής τους να φανούν συνεπείς, μία τέτοια προσέγγιση μόνον στην συζήτηση στην Βουλή αναδεικνύεται.

Δόθηκε η ονομασία στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο για τα «κόκκινα δάνεια» «Διαφάνεια, ανταγωνισμός και προστασία ευάλωτων». Με προβληματισμό βρίσκω στον χαρακτηρισμό αυτό «εμπεπιγμένη» -όπως θα έλεγαν οι τραπεζίτες για κινητά στοιχεία εταιριών που δεν μπορούν να μετακινηθούν και είναι δυνατόν να προσημειωθούν – την ειρωνεία και την αντιφατικότητα στην φιλοσοφία του νομοσχεδίου καθώς επί της ουσίας δεν υφίσταται πραγματική κοινωνική διάσταση στο ύφος του υπό συζήτηση νόμου.

Διαφάνεια: Ανύπαρκτη μεταξύ των servicers. Ανταγωνισμός: Σκιώδης, καθώς η καρτελοποίηση – άλλη μία περίπτωση μετά από αυτές που αναδεικνύονται καθυστερημένα αλλά που αποτελούσαν κοινό μυστικό εδώ και μία διετία τουλάχιστον – του τρόπου λειτουργίας των έχει απαλείψει κάθε ενέργεια προς την κατεύθυνση αυτή. Προστασία ευάλωτων: Ομιχλώδης καθώς προϋπόθεση για την παροχή προστασίας αποτελεί η αναγνώριση τους καθώς και η ανάδειξη μακροπρόθεσμων μέτρων στήριξης.

Με τον ίδιο τίτλο θα μπορούσε να είχε εισαχθεί και το Φορολογικό Νομοσχέδιο. Οι επισημάνσεις επί της ουσίας ίδιες. Η ερμηνεία των παραμέτρων εξειδίκευσης δεν έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς την αδυναμία κυρίως μακροπρόθεσμης στήριξης των ευάλωτων. Όταν δε αναφέρομαι σε στήριξη δεν αναδεικνύω την πεπατημένη πλέον των voucher και κάθε μορφής επιδομάτων.

Αναφέρομαι στην απουσία φιλοσοφίας δυνατότητας επιβίωσής τους και «βοήθειας» επανένταξης στην παραγωγική διαδικασία. Στόχευση που απουσιάζει εντελώς από την «φιλοσοφική» προσέγγιση της κυβερνητικής πολιτικής. Όποιος και αν ήταν ο τίτλος των νομοσχεδίων το αποτέλεσμα είναι επί της ουσίας το ίδιο: Ειρωνική προσέγγιση ενός οδηγούμενου σε κατάθλιψη κοινωνικού ανορθολογισμού.

Εξετάζοντας τα δύο νομοσχέδια παρατηρείται μία κοινή συνισταμένη: Οριζόντιες προσεγγίσεις που όμως έμμεσα αφήνουν τους «μικρούς» και ποιο αδύνατους εκτεθειμένους στους δαιδάλους των συστημάτων. Ο τρόπος προσέγγισης των μικρών δανειοληπτών με εκείνον των ελεύθερων επαγγελματιών δεν φαίνεται να διαφέρει. Άλλωστε, η οριζόντια τοποθέτηση ως προς το πλαίσιο που εστιάζει στο τεκμαρτό εισόδημα αφήνει τα ίδια «μηδενικά» περιθώρια διαφάνειας και «ανταγωνισμού» στο να αναδειχθούν οι μεγάλοι φοροφυγάδες, αλλά και προστασίας των ευάλωτων που στην ουσία εξισώνονται και στα δύο νομοσχέδια με τους «μεγάλους».

Παράλληλες ατυχείς στοχεύσεις ως προς την αναζητούμενη κοινωνική ισορροπία, δύο νομοσχεδίων η βάση των οποίων είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένη που η στρεβλή προσέγγιση από πλευράς της Κυβέρνησης αναμένεται να εντείνει τα προβλήματα του μεγαλύτερου τμήματος των «μικρών» της κοινωνίας μας. Θα πρέπει κατά συνέπεια να λαμβάνουμε υπόψη μας πως πλέον τόσο σε εγχώριο όσο και διεθνές επίπεδο, η «λειτουργία» του συγκεκριμένου αυτού τμήματος του πληθυσμού έχει εισέλθει στην φάση ενός μακροχρόνιου αισθήματος απαισιοδοξίας και απελπισίας με βάση τα στοιχεία πρόσθετων μελετών. Θα μου πείτε βέβαια, τι να κάνουμε τις μελέτες; Μία βόλτα στις λαϊκές αρκεί!

Όσο και αν δεν το αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινότητα, η ψυχολογία αποτελεί έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες κίνησης της οικονομίας. Η αίσθηση κατά συνέπεια απαισιοδοξίας και απελπισίας που αρχίζει να καταγράφεται μεταδίδεται στην οικονομία και αλλοιώνει σχεδόν άμεσα τόσο της γενικότερη πορεία της, όσο και ειδικότερα την πορεία των επενδύσεων.

Όταν δεν υφίσταται μακροπρόθεσμη πολιτική ως προς την κοινωνική συνοχή, δεν είναι δυνατόν να σχηματισθεί, και άρα να αντιμετωπισθεί, πιθανή αρνητική ψυχολογία στον πληθυσμό. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που έχει ως στρατηγική επιλογή η Κυβέρνηση την επενδυτική στόχευση προς μεγάλα έργα, η πορεία των οποίων δεν μεταβάλλεται με την ψυχολογία. Ίσως τελικά αυτός είναι και ο λόγος που δεν προκύπτει στρατηγική στόχευση ουσιαστικής διεύρυνσης του ρόλου του χρηματιστηρίου. Η ψυχολογία πλέον τείνει να ακυρώσει τις ιστορικές κυκλικότητες των αγορών που αντικαθίστανται πλέον από μαζικές απότομες κινήσεις (προσομοιάζοντας με απότομες αλλαγές κίνησης κοπαδιών ψαριών). Κινήσεις αυτής της μορφής που όμως δεν «ελέγχονται».

Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω φαίνεται να οδηγεί σε πολιτική φιλοσοφία όπου ο έλεγχος των αντιδράσεων των μικρών σε κάθε έκφανση της λειτουργίας τους τείνει να αναδειχθεί ως το πρωτεύον προκειμένου το συνολικό οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο να μη οδηγηθεί από την «κίνηση του κοπαδιού ψαριών».