ΑΙΓΙΟ: Σχέσεις κράτους και Εκκλησίας

Η υγειονομική κρίση και ειδικότερα η ευθυγράμμιση με τα κυβερνητικά μέτρα, αναδεικνύει ένα παλαιότερο ζήτημα που αφορά τις σχέσεις κράτους και Εκκλησίας.
Η συντεταγμένη πολιτεία σε ολόκληρη την διοικητική της χωροθέτηση ακολούθησε και ευθυγραμμίστηκε με τα κυβερνητικά μέτρα χωρίς παρεκκλίσεις και φωνές διαμαρτυρίας παρά την αυστηρότητά τους και τους υποχρεωτικούς περιορισμούς. Η ελευθερία κινήσεων που είχε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, α’ και β’ βαθμού, περιορίστηκε σε τόσο μεγάλο βαθμό που οι δήμαρχοι το σκέφτονται πολύ σοβαρά να επιδιώξουν ραντεβού με τους υπουργούς και ν’ ανέβουν στην Αθήνα για να διευθετήσουν προτεραιότητες και ανάγκες των πόλεων.
Η εναρμόνιση της Αυτοδιοίκησης με τα μέτρα για τον covid αποτελούσε μεταξύ άλλων μια συνταγματική υποχρέωση αιρετών οργάνων σε συνθήκες κρίσης και έκτακτης ανάγκης.
Από την άλλη πλευρά, η Ελληνική Εκκλησία μπορεί να πειθάρχησε σε σειρά μέτρων και να εφάρμοσε διατάξεις που αφορούν την θρησκευτική λατρεία, ωστόσο δεν παρέλειψε να διατυπώσει δημοσίως τις ενστάσεις και τους προβληματισμούς κορυφαίων Ιεραρχών και άλλων εκπροσώπων της. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Μητρόπολης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, όπου αρχικά ο τέως Μητροπολίτης Αμβρόσιος και μετέπειτα ο νυν Μητροπολίτης Ιερώνυμος έθεσαν επί τάπητος και σε δημόσιο διάλογο ένα μείζον ζήτημα “θρησκευτικής ελευθερίας”. Κάπως έτσι αντιληφθήκαμε τις δημόσιες ενστάσεις που διατύπωσε η τοπική Ιεραρχία και μάλιστα στον αντίποδα της απόλυτης ευθυγράμμισης του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερώνυμου, με τα κυβερνητικά μέτρα.
Υπάρχουν επιπλέον, άλλες δύο σημαντικές διαπιστώσεις που αξίζει να επισημανθούν στη δεδομένη συγκυρία. Ο τοπικός Ποιμενάρχης εδήλωσε την αντίθεσή του ως προς την προσέλευση ανεμβολίαστων πιστών μόνο με εργαστηριακά τεστ, κυρίως επειδή αυτό το μέτρο είναι πρακτικά ανεφάρμοστο εντός των Ναών. Άλλωστε διατυπώθηκε ανοικτά στο πανηγυρικό κήρυγμά του από τα Εισόδεια, ότι δεν μπορεί να υποχρεώσει τους επιτρόπους να ασκούν έλεγχο σε εργαστηριακά τεστ πιστών.
Εάν τα πρόσφατα μέτρα που εφαρμόζονται ήδη συνιστούν περιορισμό της θρησκευτικής ελευθερίας είναι άλλο ζήτημα που χρήζει εκτεταμένης διερεύνησης και συζήτησης. Σε κάθε περίπτωση όμως, σημειώθηκε διαχωρισμός θέσεων αμφότερων Ιεραρχών και σε τελική ανάλυση αναδείχθηκε η πυγμή, το υψηλό και ακατάβλητο θρησκευτικό φρόνημα καθώς και η ηγετική δεινότητα του τοπικού Ποιμενάρχη.
Απεναντίας, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έθεσε εαυτόν στην διάθεση της πολιτείας και των γιατρών που την συνεπικουρούν σε αυτήν την πανδημία. Το κράτος πρέπει να λειτουργεί συντεταγμένα σε παρόμοιες κρίσεις και να δείχνει τα αντανακλαστικά του σε κινδύνους απορύθμισης και αποσυντονισμού της δημόσιας διοίκησης. Η Αυτοδιοίκηση πείσθηκε, αλλά δεν κατάφερε να πείσει και την Ιεραρχία που διατηρεί την ανεξαρτησία, την αυτονομία και την δυναμική της μέσα στην κοινωνία.