Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
Από τις πρώτες ημέρες του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία της πατρίδας μας, η διανομή των αγροτικών εκτάσεων αποτέλεσε πεδίο κοινωνικής διεκδίκησης μεταξύ των αγωνιστών. Οι εθνικές γαίες—οι αγροτικές εκτάσεις που ανήκαν προηγουμένως στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σε μουσουλμάνους πολίτες ή σε μουσουλμανικά θρησκευτικά ιδρύματα—δημιούργησαν το πρώτο αγροτικό ζήτημα της χώρας. Αυτές οι εκτάσεις εντοπίζονταν κυρίως στην Πελοπόννησο, στα νησιά και στη Στερεά Ελλάδα.
Το ζήτημα των εθνικών γαιών δεν προέκυψε μόνο ως αποτέλεσμα της απελευθέρωσης αυτών των περιοχών, αλλά λειτούργησε και ως κίνητρο στρατολόγησης χωρικών για τον αγώνα. Η προοπτική απόκτησης γης αποτέλεσε ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στον απελευθερωτικό αγώνα, ενισχύοντας το συλλογικό όραμα των αγωνιστών: να απελευθερώσουν τη γη των προγόνων τους, η οποία θα τους ανήκε και θα τους εξασφάλιζε τα προς το ζην. Αυτό το όραμα ενίσχυσε τον δεσμό τους με τις απελευθερωμένες εκτάσεις και καλλιέργησε την εθνική τους συνείδηση.
Η πρώτη διοικητική πράξη που κατοχύρωσε αυτή την προσδοκία ήταν η «Εγκύκλιος της Στεμνίτσας». Στις 30 Μαΐου 1821, η Γερουσία της Πελοποννήσου καθόρισε τις διαδικασίες διανομής της γης.
Η πολιτική της διανομής πολλών μικρών ιδιοκτησιών συμβάδιζε με τις επιδιώξεις του πρώτου κυβερνήτη, Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος επιθυμούσε η δύναμη της γης να ανήκει σε πολλούς και όχι μόνο στους προεστούς. Τελικά, το ζήτημα των εθνικών γαιών επιλύθηκε το 1871, ενώ το 1922 διανεμήθηκαν τα τσιφλίκια και οι εκτάσεις που απελευθερώθηκαν στις βόρειες επαρχίες της χώρας.
Σήμερα, 204 χρόνια μετά την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, καταγράφονται στην Ελλάδα περίπου 530.000 γεωργικές εκμεταλλεύσεις, εκ των οποίων το 97% είναι οικογενειακής μορφής.
Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες αναδιανομής της γεωργικής γης στη νεότερη ιστορία της χώρας, ο πολυτεμαχισμός της παραμένει ένα χρόνιο διαρθρωτικό πρόβλημα που εμποδίζει την αγροτική ανάπτυξη. Πολλές μελέτες έχουν προτείνει τη δημιουργία μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων, αλλά οι προσπάθειες αυτές είχαν περιορισμένα αποτελέσματα.
Ο Έλληνας αγρότης διατηρεί μια μοναδική σχέση αγάπης με τη γη του, την οποία προτιμά να μεταβιβάζει παρά να πουλά.
Το ζήτημα της διαχείρισης και αξιοποίησης της αγροτικής γης παραμένει επίκαιρο, υπογραμμίζοντας τη διαχρονική σημασία της γης στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.
Αθανάσιος Πετρόπουλος
Γεωπόνος
Γραμματέας Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
ΠΑΣΟΚ Κίνημα Αλλαγής
