Ιδιοκατοίκηση ή ενοίκιο: Τα ακριβά σπίτια άλλαξαν τα δεδομένα στην Ελλάδα

Αύξηση των ενοικίων έως και 42,1% από το 2018 μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα μείωση της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2021 καταγράφει μεγάλη έκθεση του E- Real Estates που αποτυπώνει τη σημερινή κατάσταση στην κτηματαγορά.

Η αύξηση των ενοικίων σε μεγάλο βαθμό οφείλεται κυρίως στη συσσώρευση πολλών ετών τόσο της υποαπόδοσης των κατοικιών, που οδήγησε πολλούς ιδιοκτήτες στην απότομη αύξηση των ζητούμενων ενοικίων, στη μη δυνατότητα των ενδιαφερομένων να επενδύσουν στην αγορά ακινήτου για τη κάλυψη της στεγαστικής τους ανάγκης, στο «πάγωμα» της οικοδομικής δραστηριότητας σχεδόν για μια δεκαετία, στην καθημερινή αυξανόμενη ζήτηση ακινήτων προς μίσθωσης σε συνάρτηση με τη μικρή διαθεσιμότητα, αλλά και στο γεγονός ότι οι Τράπεζες «πάγωσαν» τις χρηματοδοτήσεις για την αγορά κατοικιών τα χρόνια των μνημονίων. Από 17 δις ευρώ εκδόσεις νέων δανείων το 2005, έφτασαν στα 900εκατ. ευρώ το 2021 και ο στόχος είναι για 1,2-1,4δις ευρώ το 2022.

Σε αντίθεση με την αύξηση των ενοικίων, τα δυο προηγούμενα χρόνια καταγράφεται μείωση της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα κατά 2,1 ποσοστιαίες μονάδες. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε 82.947 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 – Eurostat). Ένα μεγάλο μέρος των κατοικιών μπορεί να «χάθηκαν» λόγω της έναρξης των πλειστηριασμών, καθώς και λόγω της πανδημικής κρίσης.
Παράλληλα, μέρος των ιδιοκτητών ακινήτων με οφειλές σε τραπεζικά ιδρύματα οδηγήθηκαν στην πώληση της ιδιοκτησίας τους, επιλέγοντας να προβούν σε μίσθωση κατοικίας. Ενώ, ένα μέρος των ιδιοκτητών επέλεξαν να εκμεταλλευτούν τα ακίνητά τους μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης ή να πουλήσουν την κατοικία τους λόγω της αύξησης των τιμών πώλησης.
Οι οικονομικές προκλήσεις απαιτούν διευρυμένες πολιτικές στέγασης

Σύμφωνα με την έρευνα του Πανελλαδικού Κτηματομεσιτικού Δικτύου, ο πληθωρισμός, η αύξηση του κόστους κατασκευής και των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, το κόστος ενέργειας και γενικότερα η αύξηση του κόστους διαβίωσης, συρρικνώνει τα διαθέσιμα εισοδήματα των εν δυνάμει αγοραστών που στοχεύουν στη κάλυψη της στεγαστικής τους ανάγκης.
«Οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας βρίσκονται προ των πυλών και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος», τονίζει στο iefimerida.gr ο πρόεδρος του E- Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας.

Οι παραπάνω προβληματισμοί δεν αφορούν αποκλειστικά τη χώρα μας, αλλά σχεδόν το σύνολο των χωρών της Ευρώπης που τα τελευταία χρόνια καταγράφεται ραγδαία αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Δεν είναι λίγες οι χώρες της Ευρώπης που από το 2018-2019, υιοθέτησαν νέα μέτρα και πολιτικές με στόχο την αναχαίτηση του κόστους στέγασης. Πολλές εκ των οποίων, διατηρούσαν ήδη ενεργά προγράμματα και δομές με στόχο τη στέγαση σε προσιτές τιμές. Η Ελλάδα από τις 21 χώρες της Ευρώπης αποτελεί τη μόνη χώρα που, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημόσιας – Συνεταιριστικής και Κοινωνικής Στέγασης, δε διαθέτει υποδομές προσιτού κόστους στέγασης.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 05/10/2022 06:54
Ράλι στην αγορά ακινήτων: Οι τιμές των ενοικίων και οι τιμές πώλησης σε 60 περιοχές, Αττική και υπόλοιπη χώρα
ΕΛΛΑΔΑ 08/10/2022 08:37
Αυτό είναι το «κλειδί» για την άμεση ενοικίαση σπιτιού -Τι λένε οι ειδικοί, η τάση που ήρθε από την Αμερική

«Η Ελλάδα θα αρχίσει να εφαρμόζει πολιτικές αναχαίτησης του κόστους στέγασης εντός του 1ου τριμήνου του 2023, μέτρα που σε μεγάλο ποσοστό, απαιτούν χρόνο υλοποίησης (2-3 ετών) και δεν στοχεύουν στην άμεση αναχαίτηση του κόστους στέγασης ή και ελάφρυνσης του οικογενειακού προϋπολογισμού. Παράλληλα, ακόμη και αν εφαρμοστούν στο σύνολό τους, στοχεύουν σε περιορισμένο αριθμό δικαιούχων σε σχέση με τη πραγματική ανάγκη του σήμερα, αλλά και των αναγκών που θα προκύψουν τα επόμενα χρόνια», εξηγεί ο κ. Μπάκας.
Στην 19η Θέση η Ελλάδα στο ποσοστό ιδιοκατοίκησης ανάμεσα σε 33 χώρες της Ευρώπης το 2020

Ο μύθος ότι η Ελλάδα διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ευρώπη καταρρίπτεται, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. H Ελλάδα για το έτος 2020 κατατάσσετε στη 19η θέση ανάμεσα σε 33 χώρες της Ευρώπης χάνοντας την 17η Θέση που κατείχε το 2019. Ενώ, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία για το έτος 2021, καταγράφεται νέα μείωση κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες. Η χώρα μας καταγράφει τη δεύτερη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση (2,1 μονάδες) του ποσοστού ιδιοκατοίκησης σε σχέση με το σύνολο των 33 χωρών της Ευρώπης εντός της τελευταίας τριετίας (2019-2021).
11,3 ποσοστιαίες μονάδες μειώθηκε το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα από το 2005 έως το 2021

Σύμφωνα πάντα με τη Eurostat, το διάστημα από το 2005 έως το 2021, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας υποχώρησε από το 84,6% στο 73,3%, χάνοντας 11,3 ποσοστιαίες μονάδες. Τα μικρότερα ποσοστά ιδιοκτησίας καταγράφονται το 2014 με 74%. Το 2015, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα ανήλθε στο 75,1% με αρνητικές διακυμάνσεις την επόμενη τριετία (2016,2017,2018), ενώ το 2019 αυξήθηκε στο 75,4%.

Από το 2020 έως και τα τέλη του 2021, η χώρα μας έχασε 2,1 ποσοστιαίες μονάδες που αντιστοιχούν σε 82.947 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 – Eurostat). Ένα μεγάλο μέρος των κατοικιών «χάθηκαν» λόγω της έναρξης των πλειστηριασμών και της πανδημικής κρίσης.
Στην Ελλάδα το υψηλότερο ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης (2021)

Με τις τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια να αυξάνονται, το κόστος της στέγασης μπορεί να είναι επιβάρυνση. Αυτό μπορεί να μετρηθεί με το ποσοστό υπερφόρτωσης του κόστους στέγασης, το οποίο δείχνει το μερίδιο του πληθυσμού που ζει σε ένα νοικοκυριό όπου το συνολικό κόστος στέγασης αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος. Στην ΕΕ το 2021, το 8,1 % του πληθυσμού ζούσε σε ένα τέτοιο νοικοκυριό.
Τα υψηλότερα ποσοστά υπερφόρτωσης κόστους στέγασης παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα (28,8%), τη Δανία (15,5%), την Ολλανδία (12,5%), τη Βουλγαρία (11,6%) και τη Γερμανία (10,7%).
Στην 23η θέση οι ενοικιαστές στην Ελλάδα που διαμένουν σε κατοικία με μειωμένη τιμή ενοικίου ή δωρεάν στο σύνολο των 27 χωρών της Ευρώπης

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, στη χώρα μας μόλις το 5,6% των ενοικιαστών διαμένουν σε κατοικία που το κόστος μίσθωσης είναι μειωμένο σε σχέση με την ελεύθερη αγορά ενοικίων ή διαμένουν δωρεάν. Η Ελλάδα από την 21η θέση το 2020 έπεσε δυο θέσεις στη κατάταξη του πίνακα. Στη 1η θέση με το υψηλότερο ποσοστό των ενοικιαστών που καταβάλλουν μειωμένο ενοίκιο ή διαμένουν δωρεάν είναι η Γαλλία με 21%, ενώ τη πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν, η Σλοβενία με 19,8%, η Ιρλανδία με 17,2%, η Κύπρος με 16,4% και η Φιλανδία με 14,8% .
Η «δυναμική» της κοινωνικής κατοικίας στην Ευρώπη

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν υιοθετήσει έναν εθνικό ορισμό της κοινωνικής κατοικίας. Μάλιστα, στις ονομασίες των μοντέλων που έχουν επιλεγεί, πολύ σπάνια, συναντάμε τον όρο «κοινωνική κατοικία», ενώ βρίσκουμε πιο περιγραφικές έννοιες όπως «Κατοικία με ενοίκιο μέτριου ύψους» (HLM) στη Γαλλία και «Κατοικία Περιορισμένου Κέρδους» στην Αυστρία.

Η Ολλανδία είναι ταυτισμένη με την κοινωνική κατοικία, σχεδόν μία στις τρεις κατοικίες είναι κοινωνική (29,1% του συνολικού οικιστικού αποθέματος σύμφωνα με στοιχεία της Housing Europe 2021). Στην Αυστρία συνυπάρχουν διάφορες μορφές στέγασης πέραν της ελεύθερης αγοράς, όπως η δημοτική κατοικία, η κατοικία περιορισμένου κέρδους προς ενοικίαση, καθώς και επιδοτούμενες κατοικίες προς αγορά. Η Βιέννη αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση, σήμερα 62% των κατοίκων της Αυστριακής πρωτεύουσας διαμένουν σε κάποια επιδοτούμενη κατοικία- δημοτική ή ιδιωτική που ο ιδιοκτήτης της λαμβάνει επιδότηση από την πόλη ώστε να διατηρεί ενοίκιο χαμηλότερο της αγοράς.

Στη Δανία, οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί κατοικίας παρέχουν στέγη με ενοίκιο χαμηλότερο από το μέσο της ελεύθερης αγοράς. Πρόκειται για περίπου 700 οργανισμούς που έχουν στην κατοχή τους περισσότερα από 8.000 κτίρια πάντα υπό τον έλεγχο και την αυστηρή νομική ρύθμιση του κράτους που έχει αφαιρέσει κάθε πιθανότητα κερδοσκοπίας.

Στο Λουξεμβούργο, οι δημόσιοι οργανισμοί όπως το Ταμείο Κατοικίας, η Εθνική Εταιρία Προσιτής Κατοικίας και η ένωση δήμων που παρέχουν κατοικίες με κόστος χαμηλότερο από αυτό της ελεύθερης αγοράς. Το κράτος επιδοτεί την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών ως και 70%, ενώ με στόχο την προστασία του κοινωνικού μείγματος εφαρμόζει ποσόστωση 10% σε κάθε καινούρια κατασκευή . Έτσι, κάθε νέο συγκρότημα κατοικιών, προκειμένου να αδειοδοτηθεί, θα πρέπει να περιλαμβάνει και 10% κοινωνικών κατοικιών.

Στην 4η θέση η Ελλάδα με το ποσοστό του πληθυσμού που δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά να διατηρήσει το σπίτι του επαρκώς ζεστό.

Η Ελλάδα κατατάσσετε 4η (από την 6η θέση το 2019) στο πίνακα των 26 χωρών της Ευρώπης που το 17,5% του συνόλου του πληθυσμού το 2021, δεν μπορούσε να διατηρήσει το σπίτι του επαρκώς ζεστό, όταν το μέσο ποσοστό του πληθυσμού στην Ευρώπη δεν ξεπερνά το 6,9% . Στη 1η θέση βρίσκεται η Βουλγαρία με το ανάλογο ποσοστό να αγγίζει το 23,7%, η Λιθουανία με 22,5%% και η Κύπρος με 19,4%. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη χώρα από τις πέντε πρώτες χώρες του πίνακα που καταγράφει αύξηση το 2021 στα ποσοστά της, σε αντίθεση με την Βουλγαρία, Λιθουανία και τη Κύπρο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος άνω των 45 ημερών έχουν αυξηθεί σε ποσοστό 45% από 20% την προ κρίσης περίοδο, που σημαίνει ότι σχεδόν ένας στους δύο καταναλωτές δυσκολεύεται ή αδυνατεί να πληρώσει τον λογαριασμό ρεύματος ακόμη και μετά την επιδότηση. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών προς τους παρόχους με βάση τους υπολογισμούς της ΡΑΕ ξεπερνούν το 1 δισ. Ευρώ.

Πηγή: iefimerida.gr – Ιδιοκατοίκηση ή ενοίκιο: Τα ακριβά σπίτια άλλαξαν τα δεδομένα στην Ελλάδα -Αναλυτικοί πίνακες – iefimerida.gr