Κατασχέσεις εις χείρας Δήμου

ΜΠΛΟΚΑΡΙΣΜΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΛΟΓΩ ΧΡΕΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ – ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ο ΔΗΜΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΟΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Ο ΝΟΜΟΣ – ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ: ΝΑ ΔΟΘΟΥΝ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΤΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ

Ευνοϊκά κίνητρα ρύθμισης βεβαιωμένων και μη οφειλών προς το Δήμο Αιγιάλειας, εισηγείται με δηλώσεις που έκανε στο AIGIO VOICE ο δημοτικός σύμβουλος Αιγιάλειας από την Ενότητα Ακράτας Αθανάσιος Χρυσανθόπουλος.

Η πρόταση που κατέθεσε δημόσια ο κ. Χρυσανθόπουλος έγινε εξ αφορμής “μαζικών κατασχέσεων ποσών από τραπεζικούς λογαριασμούς δημοτών, λόγω οφειλών προς το Δήμο Αιγιάλειας”. Οι οφειλές αυτές αφορούσαν χρέη ύδρευσης, άρδευσης, τέλους ακίνητης περιουσίας και άλλα. Τέτοιες κατασχέσεις έγιναν ακόμα και χθες. Αφορούν πολλούς δημότες της Ενότητας Ακράτας καθώς και άλλων περιοχών του Δήμου Αιγιάλειας.

Όταν θέσαμε το πρόβλημα που έρχεται μάλιστα λίγες μέρες πριν από τις γιορτές, η Αντιδήμαρχος Οικονομικών Μαρία Σταυροπούλου απάντησε ότι “ο Δήμος ακολουθεί αυτά που προβλέπονται από το Νόμο. Στους δημότες που είχαν οφειλές, είχαν σταλεί ατομικά ειδοποιητήρια και είχαν ενημερωθεί για την δυνατότητα ρύθμισης”.

Από την πλευρά του ο κ. Χρυσανθόπουλος επιμένει ότι ο Δήμος θα πρέπει να δώσει ευνοϊκά κίνητρα στους δημότες ενώ με την ρύθμιση να ξεμπλοκάρεται ο λογαριασμός του καταθέτη και να μην είναι “παγωμένος” έως ότου αποπληρωθεί όλο το ποσό που οφείλει. “Η τακτική αυτή αποτελεί πολιτική του Δήμου και δεν είναι τραπεζική. Ρωτώ ποια είναι η άποψη του πολιτικού δυναμικού μέσα στο Δήμο όταν ακολουθούνται τέτοιες πρακτικές και μάλιστα εν μέσω πανδημίας” υπογράμμισε ο κ. Χρυσανθόπουλος.

               Γιατί τα χρέη δεν καταλογίστηκαν στην Εφορία

Το AIGIO VOICE έθεσε το εξής ερώτημα στην κα. Σταυροπούλου: Γιατί οι οφειλές των δημοτών δεν καταλογίστηκαν (βεβαιώθηκαν) στην Εφορία;

Η κα. Σταυροπούλου απάντησε ότι “ο Δήμος έπραξε ότι προβλέπει ο Νόμος”.

                              Νόμος 356/1974 Άρθρα 7 και 9

Ας δούμε λοιπόν τι προβλέπεται στην σχετική νομοθεσία. Η επιβολή μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης για οφειλές υπέρ του Δημοσίου, αφορά μια νομοθεσία του 1974 που αναθεωρήθηκε το 2014 και ισχύει έως σήμερα.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του ισχύοντος ΚΕΔΕ στα Άρθρα 7 και 9 του ν.δ. 356/1974 ορίζεται ότι ο Προϊστάμενος της οικείας Δημόσιας Οικονομικής Εφορίας έχει υποχρέωση να επιδιώξει την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο (και τους Ο.Τ.Α.), ανεξάρτητα από την αιτία προέλευσης αυτών, λοαμβάνοντας κατά των οφειλετών όλα τα προβλεπόμενα αναγκαστικά μέτρα , δηλαδή κατάσχεση κινητών – ακινήτων στα χέρια οφειλετών και τρίτων (  άρθρο 30 του ΚΕΔΕ).

                                             Διενέργεια της κατάσχεσης

Σύμφωνα με τις διατάξεις της πρώτης παραγράφου του άρθρου 30 του

ΚΕΔΕ, η κατάσχεση εις χείρας τρίτων ενεργείται από τον προϊστάμενο της

αρμόδιας ΔΟΥ με κατασχετήριο έγγραφο, το οποίο δεν κοινοποιείται στον

οφειλέτη.

Η κατάσχεση απαίτησης οφειλέτη του δημοσίου εις χείρας τρίτου ολοκληρώνεται με την κοινοποίηση του οικείου κατασχετηρίου εγγράφου

στον τρίτο, σε αντίθεση με την κοινή κατάσχεση των άρθρων 983 επ.

ΚΠολΔ, όπου για την ολοκλήρωση της κατάσχεσης απαιτείται εμπρόθεσμη υποβολή καταφατικής δήλωσης από τον τρίτο και πάροδος της προβλεπόμενης προθεσμίας άσκησης ανακοπής.

Με την ολοκλήρωση της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου επέρχεται αυτοδικαίως αναγκαστική εκχώρηση της κατασχεθείσας χρηματικής απαίτησης

στο κατασχόν δημόσιο, το οποίο πλέον καθίσταται δικαιούχος του συνόλου αυτής. Επομένως, η εκχώρηση εδώ επέρχεται από μόνη την επιβολή

της κατάσχεσης που συμπίπτει χρονικώς με την επίδοση του κατασχετήριου εγγράφου στον τρίτο, ενώ εφεξής ο τρίτος δεν μπορεί να καταβάλει

την οφειλή του προς τον οφειλέτη του δημοσίου.

Η αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 30 ΚΕΔΕ είχε κριθεί αρχικά αντισυνταγματική με την υπ’ αριθμ. 366/2014 απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας (ΣτΕ). Στη συνέχεια, το ζήτημα παραπέμφθηκε στην επταμελή

σύνθεση του ίδιου Δικαστηρίου, οπότε εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 2080/2014

απόφαση με την οποία οι σχετικές διατάξεις του ΚΕΔΕ που προβλέπουν

ότι η κατάσχεση εις χείρας τρίτων ενεργείται με κατασχετήριο έγγραφο,

χωρίς προηγούμενη κοινοποίηση στον οφειλέτη του δημοσίου, κρίθηκαν

συνταγματικά ανεκτές, προκειμένου να διασφαλιστούν τα συμφέροντα

του δημοσίου, και δεδομένου ότι ο οφειλέτης είναι εν γνώσει των ληξιπρόθεσμων οφειλών του και των μέτρων που η Πολιτεία δύναται να

λάβει σε βάρος του.

Όπως είναι προφανές, οι πολίτες αιφνιδιάζονται, δεδομένου ότι, χωρίς

προηγούμενη ειδοποίηση, αδυνατούν εφεξής να εισπράξουν από τον

οφειλέτη τους τα κατασχεθέντα ποσά, ενώ στην περίπτωση της κατάσχεσης τραπεζικών λογαριασμών ανακαλύπτουν ξαφνικά ότι οι λογαριασμοί

τους είναι δεσμευμένοι και σε κάποιες περιπτώσεις αποστερούνται ακόμη

και των απαραίτητων για τη διαβίωσή τους. Εξάλλου, κι αν ακόμη προβούν εκ των υστέρων σε ρύθμιση των οφειλών τους προς το δημόσιο,

τα αναγκαστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε βάρος τους δεν αίρονται.

Το ζήτημα καθίσταται ακόμα πιο περίπλοκο στις περιπτώσεις των κοινών

λογαριασμών.

                                             ΝΟΜΟΘΕΣIA

Επιπλέον εμπόδιο στην προστασία απετέλεσε η καθιέρωση της ειδικής

διαδικαστικής προϋπόθεσης γνωστοποίησης  μοναδικού ακατάσχετου λογαριασμού, με την υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης του φυσικού προσώπου στη Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, προκειμένου ένας τραπεζικός λογαριασμός να τύχει ιδιαίτερης προστασίας ως ακατάσχετος, βάσει

των προβλέψεων του ΚΕΔΕ.

Νομοθετική προστασία από την κατάσχεση

και όριά της

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου είναι η πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας. Αυτή η θεμελιακή συνταγματική διάταξη έχει το νόημα ότι δεν

επιτρέπεται κατάσχεση που θα στερούσε τον οφειλέτη και την οικογένειά

του από τα απολύτως αναγκαία μέσα για τη στοιχειώδη διαβίωσή τους.

Επομένως, από το Σύνταγμα δεν επιτρέπεται να κατασχεθούν μισθοί

και συντάξεις κάτω από το όριο στοιχειώδους επιβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του.

Ο ΚΕΔΕ προβλέπει, ειδικότερα, τα ποσά που εξαιρούνται από την κατάσχεση εις χείρας τρίτων. Συγκεκριμένα, κατά την πρώτη εκδοχή του άρθρου

31, εξαιρούνταν της κατάσχεσης εις χείρας τρίτων τα ¾ των απαιτήσεων από

μισθούς, συντάξεις και πάσης φύσεως ασφαλιστικά βοηθήματα, τα οποία

καταβάλλονται περιοδικά, ενώ επιτρεπόταν η κατάσχεση επί του ¼ αυτών

για τα προς το δημόσιο χρέη των δικαιούχων αυτών των απαιτήσεων.

Προς τον σκοπό υπηρέτησης κοινωνικών λόγων, το ανωτέρω άρθρο

υπέστη διαδοχικές τροποποιήσεις, προς την κατεύθυνση του προσδιορισμού συγκεκριμένου ακατάσχετου ποσού ως προς τους μισθούς, τις συντάξεις και τα ασφαλιστικά βοηθήματα που καταβάλλονται περιοδικώς,

προκειμένου να διασφαλισθεί η αξιοπρεπής διαβίωση του οφειλέτη του

δημοσίου.

Τον Δεκέμβριο του 2006, με το άρθρο 18 παρ. 4 του ν. 3522/2006 προβλέφθηκε για πρώτη φορά ότι δεν επιτρέπεται η κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικώς, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των εξακοσίων (600) ευρώ.

Ακολούθως, με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3714/2008, το τελευταίο εδάφιο του άρθρου 31 του ΚΕΔΕ αντικαταστάθηκε ως εξής: «Δεν επιτρέπεται η κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που

καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των

χιλίων (1.000) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό επιτρέπεται η κατάσχεση επί του ενός τετάρτου (1/4) αυτών, το εναπομένον όμως ποσό δεν

μπορεί να είναι κατώτερο των χιλίων (1.000) ευρώ».

Παράλληλα, με τον νόμο 3842/2010 προβλέφθηκε η δυνατότητα κατάσχεσης τραπεζικών λογαριασμών στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων για

οφειλές προς το δημόσιο (βλ. άρθρο 30Α, το οποίο προστέθηκε με την

παρ. 2 του άρθρου 67 του ν. 3842/2010).

Στη συνέχεια, με τις διατάξεις του άρθρου 3ου του ν. 4254/2014, τα δύο

τελευταία εδάφια του άρθρου 31 του ΚΕΔΕ αντικαταστάθηκαν ως εξής:

«Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που

καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των

χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό

αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση επί του ενός τετάρτου (1/4) αυτών, το εναπομένον

όμως ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ.

Κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί, μέχρι την προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος των οφειλετών που υπάγονται στην ανωτέρω περίπτωση, περιορίζονται ή αίρονται μετά από αίτησή τους».

Πρόσφατα, ως όρος του μνημονίου, το άρθρο 31 του ΚΕΔΕ υπέστη και

νέα τροποποίηση με την παρ. 8 της υποπαρ. Δ1 του άρθρου 2 του ν.

4336/2015, σύμφωνα με την οποία, εξαιρούνται της κατασχέσεως εις χείρας τρίτων, πλην άλλων και: «Οι απαιτήσεις από μισθούς, συντάξεις και κάθε

είδους ασφαλιστικά βοηθήματα που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό

αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο από χίλια (1.000) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που

υπερβαίνει το ποσό αυτό επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το Δημόσιο επί

του ½ του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ και μέχρι του ποσού

των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ. 2. Καταθέσεις σε πιστωτικά

ιδρύματα σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των

χιλίων διακοσίων πενήντα (1.250) ευρώ μηνιαίως για κάθε φυσικό πρόσωπο και

σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.

Όπως προκύπτει λοιπόν, αφενός το ακατάσχετο όριο μειώθηκε στα

1.000 ευρώ, ενώ ο προσδιορισμός συγκεκριμένου ακατάσχετου ποσού

επεκτάθηκε και στις καταθέσεις φυσικών προσώπων σε πιστωτικά ιδρύματα, είτε σε ατομικό είτε σε κοινό λογαριασμό, και σε ένα μόνο πιστωτικό

ίδρυμα για κάθε ένα φυσικό πρόσωπο, ώστε να διασφαλίζεται ένα αποδεκτό επίπεδο διαβίωσης για όλους τους πολίτες.

Ωστόσο, για την εφαρμογή της νέας αυτής παραγράφου, τέθηκε συγκεκριμένη διαδικαστική προϋπόθεση: η γνωστοποίηση από το φυσικό πρόσωπο ενός μοναδικού λογαριασμού, με υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης

στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης. Εξάλλου, εφόσον υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και

ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός. Η πρόβλεψη αυτή δημιούργησε επιπλέον προβλήματα,

καθώς οι καταθέσεις των οφειλετών του δημοσίου προστατεύονται μόνον

από το χρονικό σημείο της δήλωσης του συγκεκριμένου λογαριασμού ως

ακατάσχετου και εφεξής.

(Ρεπορτάζ AIGIO VOICE, Παραπομπή : Συνήγορος του Πολίτη)