*Ο Λευτέρης Καρχιμάκης είναι Λέκτορας πολιτικών επιστημών στο Παν/μιο του Leiden και συντονιστής της ομάδας κυβερνητικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ

Το άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα των Συντακτών, για την στέγαση:

Η πολιτική για τη στέγαση δεν μπορεί να είναι ευχολόγιο ούτε επικοινωνιακή κατασκευή. Πρέπει να είναι σχέδιο με κοινωνικό πρόσημο, μακροπρόθεσμη στόχευση και θεσμική κατοχύρωση. Αυτή η πρόταση είναι η δική μας δέσμευση.

Ηστέγαση έχει εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές κρίσεις των τελευταίων ετών. Η πραγματικότητα που βιώνουν χιλιάδες άνθρωποι είναι δυστοπική με τα ενοίκια στα ύψη, χαμηλούς μισθούς και την ανεξέλεγκτη εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων να οξύνουν τις ανισότητες και να μετατρέπουν ένα θεμελιώδες δικαίωμα, την αξιοπρεπή στέγη, σε ακόμα ένα πεδίο αισχροκέρδειας. Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στην Ευρώπη ως προς το κόστος στέγασης, με τα νοικοκυριά να δαπανούν το 35,2% του εισοδήματός τους, ενώ 4 στους 10 πολίτες δυσκολεύονται να πληρώσουν το νοίκι στο τέλος του μήνα.

Αν και οι αριθμοί αυτοί φαίνονται αμείλικτοι, η πραγματικότητα τους υπερβαίνει. Νέοι που αδυνατούν να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι, οικογένειες που αναγκάζονται να αλλάζουν σπίτι λόγω κόστους, φοιτητές που παρατάνε τις σπουδές των απαγορευτικών ενοικίων. Ανθρωποι με αναπηρίες ή χρόνιες παθήσεις δεν βρίσκουν κατάλληλη στέγη.

Τα παραπάνω δεν είναι μονάχα κοινωνική αδικία, δυστυχώς είναι κυβερνητική επιλογή.

Η πολιτική αντιμετώπισης της κυβέρνησης αρκείται σε παρεμβάσεις οι οποίες ποτέ δεν ωφελούν αυτούς που έχουν ανάγκη αλλά πάντοτε ευνοούν την περαιτέρω συγκέντρωση του πλούτου στους «έχοντες». Το πρόγραμμα «Σπίτι μου», που παρουσιάστηκε ως εμβληματική παρέμβαση, δεν άργησε να συμβάλει στην περαιτέρω αύξηση των τιμών για ακίνητα που είναι σε κακή κατάσταση. Αντί λοιπόν για πολιτική σχεδιασμένη για την ανάγκη της κοινωνίας, είδαμε άλλη μία πολιτική να υποστηρίζει συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων πάντα σε ένα κλίμα επικοινωνιακής φιέστας.

Η ανοχή πολλώ δε μάλλον ενθάρρυνση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, δίχως στεγανά, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο το πρόβλημα. Ολόκληρες γειτονιές εκκενώθηκαν από μόνιμους κατοίκους και μετατράπηκαν σε τουριστικά πάρκα. Ο κοινωνικός ιστός διαρρηγνύεται. Οι νέοι δεν βρίσκουν σπίτι. Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να ζήσουν κοντά στην εργασία τους.

Αναλύοντας λοιπόν σε βάθος την πραγματικότητα συζητήσαμε με όλα τα κομμάτια της κοινωνίας που αφορά το ζήτημα της στέγασης και συνθέσαμε μια πολιτική πρόταση που μπορεί να φτάσει το ύψος των κοινωνικών αναγκών.

Η πρότασή μας για την αντιμετώπιση του στεγαστικού στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: αύξηση της προσφοράς ακινήτων προς ενοικίαση, προστασία των ευάλωτων, ρύθμιση της αγοράς.

Προτείνουμε την ίδρυση μιας δημόσιας επιχείρησης η οποία θα αξιοποιήσει τα κλειστά ακίνητα του Δημοσίου και θα συνεργαστεί με τους δήμους προκειμένου να αναπτύξουν και οι ίδιοι προγράμματα κοινωνικής στέγασης. Στόχος μας είναι να διοχετευτούν στην αγορά με χαμηλά ενοίκια 5.000 νεόδμητες κατοικίες και 40.000 ανακαινισμένα ακίνητα του Δημοσίου και των δήμων εντός πενταετίας. Οι δήμοι θα μπορούν οικειοθελώς να συμμετέχουν και να παραχωρούν τη χρήση των εν λόγω ακινήτων για ένα εύλογο χρονικό διάστημα έως ότου γίνει απόσβεση της επένδυσης.

Τα σπίτια αυτά θα δοθούν κατά προτεραιότητα σε νέα ζευγάρια, αγροτικούς γιατρούς, αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, πολύτεκνες οικογένειες και ΑμεΑ. Μάλιστα μέρος των κατοικιών αυτών θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ). Ενα ακόμα μέτρο αφορά την αύξηση του φοιτητικού επιδόματος στέγασης, ώστε κανείς να μην αποκλείεται από τη μόρφωση λόγω αδυναμίας εύρεσης κατοικίας.

Προβλέπεται επίσης η κατάργηση της Golden Visa σε αστικά κέντρα, μικρά νησιά και τη Θράκη. Επιπλέον, κανένα ακίνητο που αποκτήθηκε με Golden Visa δεν θα μπορεί να διατίθεται στη βραχυχρόνια μίσθωση.

Παράλληλα, προτείνεται η ίδρυση Διεύθυνσης Κατοικίας που θα έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση της αγοράς και τον ορισμό ζωνών πίεσης. Στις ζώνες πίεσης θα μπορεί να εισηγείται τη θέσπιση ανώτατου ποσοστού αύξησης ενοικίου και «ταβάνι» στα ενοίκια ακινήτων που δεν πληρούν βασικές προϋποθέσεις ποιότητας στέγης. Επιπλέον θα μπορεί να εισηγείται μέτρα περιορισμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων και της Golden Visa, όπου αυτή διατηρείται.

Αυτή η ρύθμιση της αγοράς αποτελεί το δεύτερο καθοριστικό βήμα. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε η τύχη της κατοικίας να καθορίζεται αποκλειστικά από λογιστικά φύλλα ή πλατφόρμες κρατήσεων. Με σαφή πλαίσια, κοινωνικά κριτήρια και διαφάνεια, διασφαλίζουμε ότι η κατοικία παραμένει ένα προσβάσιμο αγαθό για όλες και όλους. Δημιουργούμε μηχανισμούς ελέγχου για να αποκαταστήσουμε τη λειτουργία της αγοράς υπέρ των πολιτών.

Η πολιτική για τη στέγαση δεν μπορεί να είναι ευχολόγιο ούτε επικοινωνιακή κατασκευή. Πρέπει να είναι σχέδιο με κοινωνικό πρόσημο, μακροπρόθεσμη στόχευση και θεσμική κατοχύρωση. Αυτή η πρόταση είναι η δική μας δέσμευση. Δεν είναι εργαλείο προεκλογικό. Είναι πολιτική με περιεχόμενο, γιατί η στέγαση είναι προϋπόθεση ζωής με αξιοπρέπεια. Το ΠΑΣΟΚ, με ιστορία στη χάραξη κοινωνικής πολιτικής, ξέρει να μετατρέπει τις λέξεις σε πράξεις και τις ανάγκες των πολιτών σε ασκούμενη πολιτική. Ξέρουμε πώς να δώσουμε λύσεις, γιατί χτίσαμε το κοινωνικό κράτος εκεί που υπήρχε μόνο αβεβαιότητα.

Είναι χρέος μας να το κάνουμε ξανά.