Ο “πράσινος” Δεκέμβρης

ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΪΚΟ ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΤΑ ΕΣΩΚΟΜΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

ΠΩΣ ΨΗΦΙΖΟΥΝ ΣΤΙΣ ΕΣΩΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ Η ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΧΑΪΑ

Το 1984 ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου εγκαινίασε τις εσωκομματικές διαδικασίες με το 1ο Συνέδριο και με υψηλούς προσκεκλημένους όπως ο Γιάσερ Αραφάτ και πολλοί άλλοι. Δέκα χρόνια αργότερα, ο ιδρυτής έστελνε το μήνυμα στους τότε "δελφίνους" του ΠΑΣΟΚ, Σημίτη και Αρσένη: Το ΠΑΣΟΚ δεν κληρονομείται, ούτε τεμαχίζεται σε τιμάρια. 

Από εκείνη την εποχή έχουν περάσει είκοσι επτά ολόκληρα χρόνια, έγιναν άλλες έξι εσωκομματικές εκλογές και το μήνυμα του ιδρυτή επιβεβαιώθηκε από τις εξελίξεις και τα γεγονότα που μεσολάβησαν. Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν κληρονόμησε την πολιτική παρακαταθήκη ενώ όσα τιμάρια (κομμάτια) κι αν έγινε το ΠΑΣΟΚ, ο κεντρικός του πολιτικός πυρήνας παραμένει αναλλοίωτος και διαχρονικός. Αυτή είναι η μία μεγάλη αλήθεια.
Ο μύθος τώρα. Ο αποκαλούμενος “παπανδρεϊσμός” αποτελεί πράγματι πολιτική παραδοσιακή θέση και άποψη μέσα στο Κόμμα, όμως οι αριθμοί και τα πρόσωπα που τους συνόδεψαν στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ, διαψεύδουν αυτή την εσωτερική ταύτιση με το πρόσωπο του ιδρυτή. Στις έξι εσωκομματικές αναμετρήσεις από το 1996 μέχρι σήμερα, τρεις φορές επικράτησε το λεγόμενο “παπανδρεϊκό μπλοκ” και ισάριθμες επικράτησε το αποκαλούμενο “εκσυγχρονιστικό” που το εξέφρασαν ο Κώστας Σημίτης και ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Με εσωκομματικούς αντιπάλους από το “παπανδρεϊκό μπλοκ” τόσο ο Σημίτης όσο και ο Βενιζέλος κατόρθωσαν να αναρριχηθούν στην ηγεσία της παράταξης.
Η κρίσιμη πολιτική παράμετρος που θα έπρεπε να προβληματίσει περισσότερο είναι το εύρος της κομματικής βάσης. Από την ανοιχτή εσωκομματική διαδικασία του 2004 όταν ψήφισαν τον Γιώργο Παπανδρέου 1
εκατομμύριο και πλέον μέλη – φίλοι του κινήματος, το μετέπειτα Κίνημα Αλλαγής έφτασε να “στηρίζεται” σε 52.388 μέλη που ψήφισαν το 2015. Στην αμέσως προηγούμενη εσωκομμτική διαδικασία είχαν προσέλθει 230.000 μέλη της παράταξης.
Το εύκολο επιχείρημα της αποστασιοποίησης των μελών δεν επαρκεί για να δικαιολογήσει την απομάκρυνση από την παράταξη, την μετακίνηση σε άλλους πολιτικούς σχηματισμούς, κυρίως όμως τη μη ανανέωση της κομματικής βάσης.
Ο νομός Αχαϊας εκλογικά αποτελούσε βαρόμετρο για το ΠΑΣΟΚ, όμως για το ΚΙΝΑΛ και το “παρακλάδι” του ΚΙΔΗΣΟ, μετατράπηκε σε πολιτικό πεδίο που αλώθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η αλίευση των ψηφοφόρων αποδείχθηκε εύκολη υπόθεση για την παράταξη του Αλέξη Τσίπρα και στο Δήμο Αιγιάλειας, όπου παραδοσιακά το παπανδρεϊκό μπλοκ διατηρούσε “ακέραιες” δυνάμεις. Ακόμα και την εποχή που οι “βενιζελικοί” πήραν τα ηνία της παράταξης,οι “παπανδρεϊκές” δυνάμεις στην Αιγιάλεια ήταν κάτι παραπάνω από υπολογίσιμες. Αυτή είναι μια ακόμα αλήθεια.
Μύθος είναι ότι ο κομματικός μηχανισμός που είχε οικοδομήσει η εποχή Παπανδρέου μετακινήθηκε προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Στην Αιγιάλεια ποτέ δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Ο κομματικός μηχανισμός μπορεί να είναι αδρανής ή αποστασιοποιημένος, όμως δεν έγινε ούτε “συριζαίος” μέσα σε μια νύχτα, ούτε άλλαξε ιδεολογικό στρατόπεδο και πέρασε στην ριζοσπαστική Αριστερά. Οι αυθεντικοί “πασόκοι” δεν τολμούν τέτοιες ρήξεις με τον εαυτό τους. Αυτό που τελικά συνέβη ήταν μαζική μετακίνηση ψηφοφόρων ορμώμενοι από την ψυχολογία της μάζας και τον “αέρα του νικητή”. Η πολιτική προέλευση αυτής της μετακινούμενης βάσης έχει πολλαπλά χρώματα και αποχρώσεις.
Τα τιμάρια που έλεγε το 1994 ο Ανδρέας Παπανδρέου, είναι οι σύγχρονες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, για να αποδειχθεί ότι ο Ανδρέας βρισκόταν μπροστά από την εποχή του. Οι πολιτικές συνιστώσες βρίσκονται κάτω από τον ίδιο παρανομαστή που δεν ακούει στο όνομα “Τσίπρας”, αλλά στο όνομα “μεσαίος χώρος”. Πρόκειται για ένα σύγχρονο κοινωνικό στρώμα που άρχισε να δημιουργείται στην ελληνική κοινωνία από την περίοδο του εκυγχρονισμού Σημίτη και εδραιώθηκε ταξικά και πολιτικά στις μετέπειτα περιόδους Σαμαρά και Καραμανλή.
Στην Αχαϊα το συγκεκριμένο κοινωνικό πεδίο δεν ασπάστηκε υποχρεωτικά την ιδεολογία του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε δικατέχεται από αριστερές πεποιθήσεις. Είχε να διαλέξει ανάμεσα σε ένα ΠΑΣΟΚ που κατέρρεε και σε μια Νέα Δημοκρατία που επέστρεφε και τελικά έκλινε τα αντανακλαστικά του προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό συνέβη και στην Αιγιάλεια.
Εν όψει της εσωκομματικής αναμέτρησης του Δεκέμβρη, τα πολιτικά χαρακτηριστικά δεν έχουν αλλάξει σημαντικά. Ένας μικρός “πυρήνας” παπανδρεϊκών εξακολουθεί να υπάρχει στην Αιγιάλεια. Το πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικό μπλοκ δεν είχε κάπου να εκφραστεί και είτε μετακινήθηκε προς τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε ψήφισε βαριά τη καρδία ΠΑΣΟΚ, είτε πήγε στη Νέα Δημοκρατία. Η υποψηφιότητα Λοβέρδου μπορεί να θυμίζει Βενιζέλο στην πορεία προς την ηγεσία, όμως τα πολιτικά χαρακτηριστικά είναι διαφορετικά. Απέναντι σε άλλες 5 υποψηφιότητες, μεταξύ άλλων και του πρώην πρωθυπουργού, ο διακεκριμένος Συνταγματολόγος έχει μία και μόνο επιλογή: να διευρύνει όσο περισσότερο γίνεται το εκλογικό σώμα. Με άλλα λόγια, να πράξει αυτό που έκανε ο Γ. Παπανδρέου το 2004, όπου σε μια ανοιχτή πολιτική διαδικασία από μέλη και φίλους, αναδείχθηκε αρχηγός της παράταξης, έστω και χωρίς αντίπαλο. Τα πολιτικά χαρακτηριστικά της αναμέτρησης και το εύρος του εκλογικού σώματος, θα καθορίσουν τον τελικό νικητή.