Ολυμπία Λόη: Ιδιώτες μηχανικοί στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

Της Ολυμπίας Λόη*

Σ’ ένα δυσμενές περιβάλλον, αντιμέτωποι μ’ έναν κυκεώνα γραφειοκρατικών διαδικασιών δίνουν καθημερινά τη «μάχη» της επιβίωσης οι ιδιώτες μηχανικοί, που εύλογα βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Ας προσεγγίσουμε μερικά από τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος:

Ταυτότητα κτιρίων: Μια πονεμένη ιστορία

Όπως είναι γνωστό για οποιαδήποτε διαδικασία μεταβίβασης ακινήτου απαιτείται η έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας κτηρίου. Η ηλεκτρονική ταυτότητα ήταν εδώ και πολλά χρόνια πάγιο αίτημα του τεχνικού κόσμου με σκοπό να θωρακιστεί η ιδιοκτησία των πολιτών και να αποτραπεί νέα γενιά αυθαίρετων κατασκευών. Φυσικά ο στόχος ήταν να μειωθεί σημαντικά η γραφειοκρατία αφού αυτό το μέτρο δίνει οριστικά τέλος στους «εξαφανισμένους» ή χαμένους φακέλους που έκαναν «φτερά» σε πλημμύρες, φωτιές, σεισμούς κι άλλα δεινά.

Η φυσιολογική λοιπόν σειρά θα ήταν να ψηφιοποιηθούν όλα τα αρχεία των Υπηρεσιών πριν από την εφαρμογή της ηλεκτρονικής ταυτότητας. Όμως επειδή ζούμε στη Μπανανία, οι ιδιώτες μηχανικοί καλούνται να διορθώσουν λάθη άλλων μηχανικών, δικηγόρων, συμβολαιογράφων και εργολάβων  κάνοντας δουλειά κυρίως ντεντέκτιβ, ώστε να καταφέρουν την ανασύσταση των φακέλων των ακινήτων και την ίδια ώρα οι ιδιοκτήτες καλούνται να πληρώσουν για άλλη μια φορά το μάρμαρο.

Κυνηγώντας τις προθεσμίες

Κάθε φορά που ξεφυτρώνει ένας καινούριος νόμος για νομιμοποίηση αυθαιρέτων ξεκινάει μια ξέφρενη κούρσα για να προλάβουμε τις προθεσμίες.

Αυτό όμως που έχει ξεχωριστή σημασία είναι άραγε τι σημαίνει ο όρος «νομιμοποίηση», ο οποίος  είναι μια παγκόσμια πρωτιά για τη χώρα μας!  Κι αυτό, γιατί εκ του αποτελέσματος φαίνεται πως κάνω ότι θέλω και μετά απλά νομιμοποιώ κάτι παράνομο! Αλήθεια που αλλού στον κόσμο συμβαίνει αυτό;

Νομοθεσία που προκαλεί ναυτία…

Ο ιδιώτης μηχανικός πνίγεται μέσα σε μια πολυδαίδαλη νομοθεσία. Καλείται να κατανοήσει ασαφείς και αλληλοαναιρούμενους πολλές φορές, νόμους γραμμένους συχνά σε ελληνικά επιπέδου «Λόλα, να ένα μήλο». Νόμους που αλλάζουν προγενέστερους χωρίς όμως να τους καταργούν, εγκυκλίους που αντί να δίνουν απαντήσεις, περιπλέκουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα.

Είναι σαφές ότι για έναν νέο μηχανικό δεν υπάρχει καμία περίπτωση να βρει άκρη, ενώ οι παλαιότεροι ακροβατούν  σε τεντωμένο σκοινί αφού ποτέ δεν είναι σίγουροι ότι έχουν πράξει τα νόμιμα.

Όσο για αυτούς που απευθύνουν ερωτήματα σε αρμόδιους φορείς μπορεί να βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να λάβουν απαντήσεις με εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις στο ίδιο ερώτημα. Και το οξύμωρο είναι πως οι απαντήσεις ναι μεν είναι διαφορετικές, είναι όμως φαινομενικά τεκμηριωμένες, συνεπώς και ορθές αφού οι υπάλληλοι ουσιαστικά κάνουν ερμηνεία ενός νόμου  που είναι γραμμένος με «δημιουργική ασάφεια».

Κάποτε ο πάντα επίκαιρος Ροΐδης είχε πει ότι στην Ελλάδα χρειαζόμαστε μόνο ένα νόμο, εκείνον που θα προβλέπει την εφαρμογή των υπολοίπων.  Το πρόβλημα σήμερα είναι ότι αριθμητικά παράγεται ένας νόμος κάθε τρεις μέρες! Χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτό τον αριθμό οι υπουργικές αποφάσεις που αναπαράγονται με το ρυθμό του συμπαθέστατου κατά τ’ άλλα κουνελιού.

Χαμηλές αμοιβές με δυσανάλογες ευθύνες

Οι μηχανικοί τελικά έχουν την απόλυτη ευθύνη για τις περιουσίες των πολιτών χωρίς όμως να αμείβονται ανάλογα. Εργάζονται σε ένα περιβάλλον γεμάτο αμφιβολία σε κάθε τους βήμα. Δεν είναι τυχαίο ότι καθημερινά αυξάνονται τα στοιχεία που συγκεντρώνονται για μη σύννομες οικοδομικές άδειες και υπαγωγές αυθαιρέτων. Και όσοι εκτελούν χρέη ελεγκτών δόμησης τι πρέπει να ελέγχουν τελικά; Αν έχει εφαρμοστεί η μελέτη φυσικά! Και αν η μελέτη έχει λάθη τι γίνεται;

Και ύστερα ήρθε η εξέλιξη…

Στο νέο κατά φαντασία «ψηφιοποιημένο κόσμο» της κυβέρνησης μπαίνει ως προτεραιότητα ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κατασκευαστικού κλάδου με την εφαρμογή του Building Information Modelling (BIM), που ουσιαστικά αποτελεί μια ψηφιακή διαδικασία μελέτης, κατασκευής και λειτουργίας των έργων του δομημένου περιβάλλοντος.

Σε μια χώρα που οι μηχανικοί κινούνται με «κάρο», σε μια λογική που τα στοιχεία (σχέδια, έγγραφα) συγκεντρώνονται και ελέγχονται ένα-ένα ξεχωριστά με χειροκίνητο σχεδόν τρόπο ακόμα και στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, εμείς θέλουμε να πάμε στο διάστημα.

Η παραπάνω εφαρμογή των τρισδιάστατων μοντέλων πληροφοριών ΒΙΜ χρησιμοποιείται ήδη στην Εσθονία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου ουσιαστικά όλοι οι έλεγχοι ενός ιδιωτικού ή δημόσιου έργου, γίνονται επί του μοντέλου κατασκευής. Δηλαδή κάθε έλεγχος που αφορά πολεοδομικές διατάξεις, διατάξεις πυρασφάλειας, περιβαλλοντικές διατάξεις, κατανάλωση ενέργειας κλπ. γίνεται μέσω αυτού του συστήματος.

Έχει σκεφτεί κανείς τι θα γίνει όταν σε αυτό το «μηχάνημα» περάσουμε τα δεδομένα της ελληνικής νομοθεσίας που διέπει τις κατασκευές; Μπουρλότο!

*Η Ολυμπία Λόη είναι Αρχιτέκτονας -Μηχανικός, πολιτευτής του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής.