Τις αντοχές του πράσινου τιμολογίου που επιλέγει η κυβέρνηση για την πλειονότητα των πελατών ηλεκτρικής ενέργειας καλούνται να τεστάρουν από τη νέα χρονιά περισσότεροι από 7 εκατομμύρια καταναλωτές.

Η κατάργηση των οριζόντιων επιδοτήσεων από τις αρχές του 2024 δημιουργεί εντελώς διαφορετικές συνθήκες στην αγορά και οι εταιρείες καλούνται να υπακούσουν στις κυβερνητικές παραινέσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια στις χρεώσεις και ευκολία στη σύγκριση τιμών. Τι είναι πιο συμφέρον όμως για τους καταναλωτές ακόμη είναι δύσκολο να το απαντήσει κανείς, καθώς η πρόσφατη ιστορία έχει δείξει ότι χρειάζεται περίπου ένα τρίμηνο η αγορά για να δείξει τον πραγματικό αντίκτυπο που έχουν οι αλλαγές στο κόστος ενέργειας.

Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι το πράσινο τιμολόγιο έρχεται σαν σίφουνας στην αγορά και θα πάρει τη μερίδα του λέοντος σε πελάτες. Όμως οι προμηθευτές εκτιμούν ότι λόγω της εορταστικής περιόδου η μάχη των μεριδίων θα δοθεί από την νέα χρονιά, με στόχο να πουλήσουν τα δικά τους τιμολογιακά πακέτα. Κάποιοι μάλιστα δεν διστάζουν να υπονομεύσουν ήδη το πράσινο τιμολόγιο, υποστηρίζοντας ότι στη ζυγαριά του κόστους είναι πιο ακριβό σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα της αγοράς. Όμως τα τιμολόγια που ανακοίνωσαν οι πάροχοι στις αρχές του μήνα που δεν είναι τα τελικά (σ.σ θα οριστικοποιηθούν στις 31 Δεκεμβρίου, με βάση την μέση τιμή της χονδρεμπορικής), δεν δείχνουν αξιόλογες μεταβολές για τον Γενάρη σε σχέση με το ισχύον καθεστώς των επιδοτήσεων εφόσον η χονδρική τιμή δεν εμφανίσει κάποια ραγδαία αύξηση.

Η επιλογή του σωστού τιμολογίου αποτελεί πάντως για την πλειοψηφία των καταναλωτών μία μεγάλη σπαζοκεφαλιά. Το «business stories» σταχυολόγησε μερικά από τα κρίσιμα ερωτήματα που συνεχίζουν να θολώνουν το τοπίο στην αγορά και δίνει απαντήσεις σε εκείνους που θα επιλέξουν να μείνουν ή να φύγουν από έναν πάροχο.

1) Η κυβέρνηση αλλάζει τα τιμολόγια ρεύματος από την 1η Ιανουαρίου, τι πρέπει να προσέξω;

Οι εταιρείες προμήθειας έχουν ξεκινήσει από την 1η Δεκεμβρίου να ενημερώνουν με emails αλλά και τηλεφωνικά τους πελάτες τους για τις νέες χρεώσεις. Τα ειδοποιητήρια γνωστοποιούν την υπαγωγή τους στο ενιαίο (πράσινο) τιμολόγιο, ενώ τους επισημαίνουν τη δυνατότητα να παραμείνουν στο πρόγραμμα που έχουν ή να επιλέξουν άλλο πατώντας το ειδικό link που τους έχουν αποστείλει.

Ο καταναλωτής πάντως που θα θελήσει να ασχοληθεί με το νέο ειδικό τιμολόγιο, μπορεί να επισκεφτεί τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) η οποία έχει δημοσιεύσει μια πρώτη συγκεντρωτική εικόνα των πράσινων τιμολογίων που θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου. Οι καταναλωτές μπορούν επομένως να αξιολογήσουν την προσωρινή κατάταξη των προμηθευτών με βάση το κόστος της κιλοβατώρας και όχι την οριστική. Και αυτό γιατί το πράσινο τιμολόγιο σε αυτό το στάδιο εμπεριέχει μόνο τη βασική τιμή προμήθειας και τους συντελεστές του μηχανισμού διακύμανσης (ρήτρα αναπροσαρμογής) και όχι την τελική τιμή όπως αυτή θα διαμορφωθεί με όλες τις παραμέτρους (το άθροισμα της βασικής τιμής και ενός περίπλοκου μηχανισμού διακύμανσης) από την 1η Ιανουαρίου του 2024.

2) Μπορώ να υπολογίσω από τώρα πόσο θα κοστίζει η κιλοβατώρα τον Ιανουάριο του 2024 στο πράσινο τιμολόγιο;

Με κάποια σενάρια τιμών που συνδέονται με εκτιμήσεις για την μέση πορεία της χονδρεμπορικής τιμής το Δεκέμβριο, προβλέπεται ότι οι τιμές θα κινηθούν στα επίπεδα των 0,15 λεπτών η κιλοβατώρα, περίπου στα επίπεδα δηλαδή της κρατικής επιδότησης. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην μελέτη των τιμολογίων που έχουν ανακοινώσει οι πάροχοι καθώς υπάρχουν παγίδες με την Χρέωση του Μηχανισμού Διακύμανσης που τα όρια ενεργοποίησής του διαφέρουν ανά εταιρία. Και αυτό γιατί κάθε προμηθευτής πρέπει να ορίσει κατά βούληση, το εύρος χονδρεμπορικών τιμών (ανώτερο και κατώτερο), βάσει του οποίου θα επιβαρύνεται ο πελάτης. Έτσι αν η μέση τιμή του Δεκεμβρίου είναι χαμηλότερη του κατώτερου ορίου ασφαλείας που έχει ορίσει ή υψηλότερη του ανώτατου ορίου τότε επιβαρύνεται με ρήτρα αναπροσαρμογής.

Κάποιες εταιρείες έχουν ανακοινώσει χαμηλή βασική χρέωση, όμως «παίζουν» με τα όρια του μηχανισμού διακύμανσης με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το συνολικό κόστος. Για παράδειγμα, υπάρχει η εταιρεία όπου ο μηχανισμός ενεργοποιείται πάνω από τα 4 ευρώ ανά μεγαβατώρα κάτι που σημαίνει ότι το συγκεκριμένο τιμολόγιο έχει μόνιμα ενεργοποιημένο τον μηχανισμό διακύμανσης. Το καλό με το πράσινο τιμολόγιο είναι ότι θα είναι γνωστή η τιμή του χωρίς μεταβολές για όλο το μήνα από την 1η κάθε μήνα. Το γεγονός μάλιστα ότι ο μαθηματικός τύπος που καθορίζει την χρέωση είναι κοινός για όλους τους παρόχους δίνει το πλεονέκτημα της σύγκρισης. Μέχρι τώρα αυτό ήταν αδύνατο γιατί τα προιόντα ήταν διαφορετικά μεταξύ τους.

3) Ποιοι καταναλωτές θα μεταπέσουν αυτόματα στο πράσινο τιμολόγιο. Τα νέα τιμολόγια θα έχουν ρήτρα αναπροσαρμογής;

Στο πράσινο τιμολόγιο θα μεταφερθούν αυτόματα όλοι οι καταναλωτές – εκτός κι αν εκφράσουν τη βούλησή τους να παραμείνουν. Από 1ης Ιανουαρίου το ρεύμα χάνει την οριζόντια επιδότηση, ενώ ξεπαγώνει η ρήτρα αναπροσαρμογής και όλοι οι όροι των συμβάσεων που ίσχυαν προ ενεργειακής κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι η χρέωση θα είναι συνάρτηση της χονδρεμπορικής τιμής, η οποία υπόκειται σε ημερήσιες διακυμάνσεις με βάση και το διεθνές περιβάλλον.

Δεν έχουν ρήτρα αναπροσαρμογής τα σταθερά τιμολόγια, τα οποία «κλειδώνουν» μια συγκεκριμένη τιμή, που στις παρούσες συνθήκες είναι ακριβότερη σε σχέση με τις κυμαινόμενες χρεώσεις για όσο διαρκεί η σύμβαση. Όμως και αυτό δείχνει να αλλάζει καθώς η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει σταθερό τιμολόγιο με 17 λεπτά την κιλοβατώρα, δίνοντας το σήμα στην αγορά. Το πλεονέκτημα του σταθερού τιμολογίου είναι ότι αν αυξηθούν απότομα οι τιμές λόγω ακραίων γεγονότων, αυτό δεν θα έχει καμία επίπτωση στο κόστος. Υπάρχει όμως και ο κίνδυνος αν οι τιμές υποχωρήσουν να έχει δεσμευτεί για ένα χρόνο με μία τιμή που θα είναι υψηλότερη, κάτι που για να αλλάξει θα χρειαστεί να πληρώσει «πέναλντι».

4) Με ποια κριτήρια θα επιλέξω ποιο από τα τιμολόγια που προσφέρουν οι προμηθευτές με ικανοποιεί με βάση τις ανάγκες μου και την τιμή;

Η τιμή μπορεί να είναι ο κράχτης σε ένα τιμολόγιο, όμως σημαντικό ρόλο παίζει το κύρος αλλά και η αξιοπιστία ενός παρόχου. Οι προμηθευτές υποστηρίζουν ότι στον οικιακό τομέα μεταξύ των παρόχων οι διαφορές στις τιμές είναι πολύ μικρές και όχι μεγαλύτερες από 30 ευρώ τον χρόνο, εν αντιθέσει με τη βιομηχανία όπου οι καταναλώσεις είναι πολύ μεγάλες και εκεί ο φθηνός έχει σημασία.

5) Ακούω για χρωματιστά τιμολόγια και δεν ξέρω τι να επιλέξω. Τι προσφέρει το καθένα;

Από την 1η Ιανουαρίου στην αγορά θα υπάρχουν τέσσερα τιμολόγια:

α) Το σταθερό, που θα έχει μπλε σήμανση και σταθερή τιμή προμήθειας ανά κιλοβατώρα, το οποίο δεν θα αλλάζει για όλη την περίοδο της σύμβασης.

β) Το ειδικό κοινό τιμολόγιο, με πράσινη σήμανση, στο οποίο ο προμηθευτής θα ανακοινώνει την τιμή χρέωσης έως την πρώτη μέρα του μήνα εφαρμογής, δηλαδή οι καταναλωτές θα γνωρίζουν κάθε 1η του μηνός την τιμή που θα χρεώνονται.

γ) Το κίτρινο τιμολόγιο, στο οποίο περιλαμβάνονται τα τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση προμήθειας, όπου η τιμή μεταβάλλεται σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ρήτρα αναπροσαρμογής) και ανακοινώνεται στους καταναλωτές στο τέλος κάθε μήνα (ex post τιμολόγια).

δ) Το δυναμικό τιμολόγιο, με πορτοκαλί σήμανση, όπου και πάλι η τιμή μεταβάλλεται, αλλά προϋπόθεση για να προσφερθούν είναι η ύπαρξη έξυπνου μετρητή.

6) Εχω συνάψει πρόσφατα σύμβαση με τον προμηθευτή μου. Μένω σε αυτόν ή πηγαίνω στο πράσινο τιμολόγιο;

Ακόμη κι αν τη σύμβαση με τον προμηθευτή σας την έχετε υπογράψει πολύ πρόσφατα (π.χ. μέσα στον Νοέμβριο γιατί ήσασταν σε ένα σταθερό τιμολόγιο της ΔΕΗ που έχει λήξει), αν δεν αντιδράσετε μέχρι τα τέλη του έτους ο πάροχος θα σας μετακινήσει στο πράσινο τιμολόγιο.

Σε αυτό θα μεταφερθούν όλες οι συμβάσεις που τιμολογούνταν με το υφιστάμενο σύστημα Σκρέκα, σύμφωνα δηλαδή με τα έκτακτα μέτρα της ενεργειακής κρίσης που ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2022 και λήγουν τέλη του έτους.
Δεν πηγαίνουν στο πράσινο τιμολόγιο όσοι είναι σε σταθερά συμβόλαια ή δηλώσουν ότι επιθυμούν να πάνε σε κάποιο άλλο ή να μείνουν σε αυτό που ήδη είναι.

7) Μπορώ να αλλάζω εύκολα προμηθευτή;

Η μετακίνηση σε άλλον πάροχο μπορεί να γίνει εύκολα και χωρίς δικαίωμα αποζημίωσης λόγω της πρόωρης λήξης της σύμβασης,  με εξαίρεση τη διακοπή σύμβασης για το σταθερό τιμολόγιο.

8) Θα έχω έκπτωση συνέπειας στο ηλεκτρικό ρεύμα που θα καταναλώνω;

Ο νομοθέτης έχει αφήσει ελεύθερες τις πάγιες χρεώσεις, που δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 5 ευρώ τον μήνα, αλλά και τις εκπτώσεις συνέπειας, οι οποίες θα μπορούν να τροποποιούνται ανά μήνα.

9) Αν κρίνω ότι κάποια εταιρεία κάνει παραπλανητική διαφήμιση ή η προσφορά της δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τι πρέπει να κάνω;

Σε αυτή την περίπτωση επιλέγω άλλον προμηθευτή και εφόσον το επιθυμώ κάνω καταγγελία στη ΡΑΑΕΥ.

10) Η Πολιτεία υποστηρίζει το πράσινο τιμολόγιο, όμως οι εταιρείες λένε ότι θα είναι ακριβότερο. Ισχύει;

Είναι κάτι που θα φανεί από τις αρχές του έτους. Υπάρχουν μέχρι στιγμής δύο αντιλήψεις ως προς το θέμα. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας που έχει χαράξει τη νέα τιμολογιακή πολιτική υποστηρίζει ότι επειδή θα είναι ενιαίο και υποχρεωτικό για όλους τους προμηθευτές θα υπάρχει ανταγωνισμός στην τιμή της κιλοβατώρας, επομένως καλύτερα τιμολόγια επειδή οι καταναλωτές θα μπορούν να συγκρίνουν ομοειδή πράγματα.

Το υπουργείο στα επιχειρήματά του προσθέτει επίσης ότι οι πάροχοι θα βγουν ζημιωμένοι αν εφαρμόσουν υπέρογκες αυξήσεις καθώς οι καταναλωτές, επειδή θα έχουν τη δυνατότητα να συγκρίνουν τιμές, μπορούν εύκολα να μετακινηθούν στο φθηνότερο πράσινο τιμολόγιο.

Οι εταιρείες από την πλευρά τους υποστηρίζουν ότι η προαναγγελία των τιμών στις αρχές κάθε μήνα δημιουργεί ένα ρίσκο πρόβλεψης, επομένως η τιμή θα ενσωματώνει την παράμετρο της πιο ακριβής χρέωσης γι’ αυτό τον λόγο. Συν το γεγονός ότι οι εταιρείες ναρκοθετούν το ειδικό τιμολόγιο για να κατευθύνουν τους πελάτες τους στα δικά τους πακέτα κυμαινόμενης χρέωσης.

11) Δικαιούμαι έκτακτη στήριξη στο ρεύμα από τη νέα χρονιά;

Δικαιούνται μόνο όσοι έχουν τα εξής εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια: α) οικογενειακό εισόδημα για τους άγαμους 16.000 ευρώ, 24.000 για έγγαμους προσαυξανόμενο κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, β) κύκλο εργασιών από επιχειρηματική δραστηριότητα έως 80.000 ευρώ που ισχύει μόνο για ελεύθερους επαγγελματίες, και γ) αξία ακίνητης περιουσίας έως 200.000 ευρώ για τους άγαμους και έως 300.000 ευρώ για τους έγγαμους και τις μονογονεϊκές οικογένειες.

12) Ποιο είναι το ύψος της επιδότησης;

Το ύψος της έκτακτης ενίσχυσης για κάθε μήνα θα ανέλθει σε 60 ευρώ επί τις βαθμοημέρες του κάθε οικισμού.
Σε οικισμούς με δριμύ ψύχος (συντελεστής βαθμοημερών άνω του 1) το υπολογιζόμενο ύψος της ενίσχυσης προσαυξάνεται κατά 25% για τους δικαιούχους και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 160 ευρώ ανά μήνα και αντιστοίχως τα 480 ευρώ σε τριμηνιαία βάση κατ’ ανώτατο όριο. Επομένως, το εύρος της τρίμηνης ενίσχυσης κυμαίνεται από 45 έως 480 ευρώ.

13) Πώς θα εισπράττω την έκπτωση αυτή;

Η έκπτωση θα πιστώνεται στον λογαριασμό ρεύματος όπως γινόταν μέχρι σήμερα με το καθεστώς των οριζόντιων επιδοτήσεων.

newmoney