Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!Οι Έλληνες – αν και παράλιος λαός – έχουμε κάποιες παγιωμένες αντιλήψεις γύρω από τη προέλευση των ψαριών που καταλήγουν στο τραπέζι μας, οι οποίες ενίοτε είναι αναληθείς έφοσον αναπαράγονται άνευ γνώσεων επί του θέματος. Πόσες φορές, αναζητώντας το φρεσκότερο και οικονομικότερο ψάρι δεν ρωτήσαμε τον ψαρά αν έχει να μας δώσει τσιπούρες “αλανιάρες”, “πελαγίσιες” και λοιπά επίθετα που θεωρητικά καταδεικνύουν την ποιότητα των ψαριών που τρώμε, αναπαράγοντας τη στερεοτυπική άποψη πως τα ψάρια που προέρχονται από ιχθυοκαλλιέργειες δεν είναι εφάμιλλα όσων ζουν ελεύθερα στα πελάγη μας;
Με σκοπό να διαχωρίσει μύθους και αλήθειες πάνω στο θέμα, η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), τα 23 μέλη της οποίας παράγουν το 80% του συνολικού όγκου εκτρεφόμενων ψαριών στην Ελλάδα, δημιούργησε μία σειρά από σύντομα βίντεο στα οποία η κα. Κατερίνα Λύτρα, Senior Veterinarian & Aquaculture Specialist (Κτηνίατρος – Ιχθυοπαθολόγος), απαντά στα πιο συνηθισμένα ερωτήματα των καταναλωτών παρέχοντας επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες. Αυτά αφορούν στην παραγωγή των ψαριών, στις τροφές τους, στην φρεσκότητα και την προέλευσή τους, στα φάρμακα και τα αντιβιοτικά, καθώς και στο περιβάλλον στο οποίο ζουν τα ψάρια.https://www.youtube.com/embed/EmsuUuE4vhY
- Τί τρώνε τα ψάρια που τρώμε;
Στο ερώτημα τί τρώνε τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, μία συνηθισμένη απάντηση είναι “ό,τι να’ναι”. Η πραγματικότητα; Τα ψάρια στα πρώτα στάδια της ζωής τους και μέχρι να γίνουν 3 γρ., αναπτύσσονται σε χερσαίους ιχθυογεννητικούς σταθμούς, και τρέφονται με φυσική τροφή που θα έβρισκαν και στο περιβάλλον. Ταυτόχρονα, γίνεται και καλλιέργεια οργανισμών που αποτελούν την τροφή των λαρβών (μικρά ψάρια) όπως γαρίδες, φυτοπλαγκτόν και άλλοι οργανισμοί. Σταδιακά, όσο τα ψάρια μεγαλώνουν, αλλάζει η τροφή τους σε ιχθυοτροφή, η οποία είναι ιδιαίτερα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και αποτελείται κατά 20%-40% από ιχθυάλευρα, κατά 15% από ιχθυέλαια και από ένα πρόμειγμα βιταμινών και ιχνοστοιχείων, όπως βιταμίνες C, E, κλπ.
Μία ακόμη παρανόηση συνοψίζεται στη φράση “τα ψάρια ιχθυοτροφείου τρώνε το ένα το άλλο”. Αυτό δεν συμβαίνει, παρά μόνον όταν η τροφή που τους δίνεται δεν είναι η σωστή. Στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της ΕΛΟΠΥ τα ψάρια τρέφονται με πλήρως ισορροπημένες ιχθυοτροφές, οι οποίες είναι GMO-free, ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες των ψαριών και η σύστασή τους είναι ανάλογη με τις διατροφικές συνήθειες του κάθε είδους ψαριού στη φύση. Είναι ακόμη καλό να γνωρίζουμε πως για να παραχθούν οι ιχθυοτροφές, χρησιμοποιούνται ιχθυάλευρα και ιχθυέλαια τα οποία προέρχονται από άλλα ψάρια – χρειάζονται 1,2 κιλά άγριων ψαριών για να παραχθεί 1 κιλό καλλιεργημένων. Αυτά όμως τα άγρια ψάρια είναι μη εμπορεύσιμα: προέρχονται κυρίως από παρεμπίπτοντα αλιεύματα, ψάρια δηλαδή που απορρίπτονται ξανά στη θάλασσα, αλλά και από μη χρησιμοποιούμενα μέρη ψαριών. Γίνεται μία μεγάλη και αρκετά επιτυχημένη προσπάθεια, ώστε να αντικατασταθούν οι πρωτεΐνες των ιχθυαλεύρων από άλλες πηγές, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνονται οι πληθυσμοί από άγρια ψάρια που αλιεύονται. https://www.youtube.com/embed/OPUhHqNOSTI
- Είναι οι ιχθυοκαλλιέργειες επιβλαβείς για τον περιβάλλοντα χώρο στον οποίο βρίσκονται, και εν γένει για το περιβάλλον και τον τουρισμό της χώρας;
Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι – μάλιστα κάποιος μπορεί να κολυμπήσει και να ψαρέψει στα 50 μέτρα από μία ιχθυοκαλλιέργεια, η οποία οριοθετείται με σημαδούρες. Αυτό το όριο είναι τόσο γιατί έχουν γίνει μετρήσεις και έχει διαπιστωθεί ότι η επίδραση της δραστηριότητας στο νερό δεν επεκτείνεται πέρα από τα 50 μέτρα. Ακολουθείται λοιπόν η ίδια αρχή όπως και σε κάθε βιομηχανική δραστηριότητα. Οι ιχθυοκαλλιέργειες δεν είναι βλαβερές για το περιβάλλον, καθώς αν το περιβάλλον δεν ήταν καθαρό, τα ίδια τα ψάρια δεν θα ζούσαν. Μάλιστα, μπορούν να συνδυαστούν και με τον τουρισμό και με άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες καθώς οι ιχθυοκαλλιέργειες αναπτύσσονται μέσα σε περιοχές που είναι αφιερωμένες από την πολιτεία για αυτόν τον σκοπό, και ονομάζονται ΠΟΑΥ (Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών). Πρέπει να κατανοήσουμε πως η σχέση των ιχθυοκαλλιεργειών με το περιβάλλον είναι αμφίδρομη – υπάρχει μια ισορροπία ώστε το ένα σύστημα να μη βλάπτει το άλλο. Για αυτό και επιλέγονται περιοχές ΠΟΑΥ κατάλληλες για την ζωή των ψαριών και η ζωή των ψαριών διαχειρίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μη βλάπτει το περιβάλλον.
Αλλωστε, η κατάσταση του νερού και του βυθού ελέγχεται καθημερινά με υποβρύχιες κάμερες, αναλύσεις, δύτες, αλλαγές διχτυών και στην περίπτωση που κάτι αποκλίνει από τα όρια, πραγματοποιούνται διορθωτικές ενέργειες. Για την προστασία του περιβάλλοντος έχει προβλεφθεί επίσης η μετακίνηση των ιχθυοκλωβών σε παρακείμενο σημείο, για όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται, ώστε να αποκατασταθεί το περιβάλλον, καθώς η θάλασσα έχει την ικανότητα για αυτοκάθαρση. Οι ιχθυοκαλλιέργειες σε περιοχές Natura δεν απαγορεύονται. Εκείνο που απαγορεύεται είναι να υπάρχουν εγκαταστάσεις πάνω από λιβάδια με Ποσειδώνιες ή άλλες φυκιάδες. Σε αυτά τα σημεία δεν δίνονται άδειες για ιχθυοκαλλιέργεια. Οι περιοχές της δραστηριότητας, όπως είναι φυσικό, με την πάροδο του χρόνου δεν θα έχουν την ίδια σύσταση με αυτή που είχαν πιο πριν, όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι κατεστραμμένες διότι τότε η βλάβη τους θα γυρνούσε μπούμερανγκ εναντίον των ψαριών και της εκτροφής. https://www.youtube.com/embed/0FmapNxaM4E
- Πόσο φρέσκα είναι τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, και πώς ξέρουμε από που προέρχονται;
Είναι ολόφρεσκα – τα ψάρια της Ελληνικής Ιχθυοκαλλιέργειας όταν φτάνουν στον ιχθυοπώλη είναι ψάρια ημέρας ή ακόμη και μερικών ωρών, καθώς αλιεύονται κατά παραγγελία και οι ποσότητες είναι ελεγχόμενες, ενώ η ποιότητα τους είναι σταθερή όλο το χρόνο. Η υγιεινή τους ελέγχεται από τις Κτηνιατρικές αρχές και εφαρμόζεται νομοθετημένο σύστημα Αυτοελέγχου με βάση το οποίο αδειοδοτούνται. Διακινούνται πάντα μέσα σε ισοθερμικά κιβώτια με πάγο και συνεπώς φτάνουν φρέσκα στο σημείο πώλησης διατηρώντας αναλλοίωτα τα θρεπτικά τους χαρακτηριστικά. Τα “κόλπα” μέσω τον οποίων κάποιος μπορεί να διαπιστώσει αυτή τη φρεσκότητα των ψαριών ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας είναι παρατηρώντας αν τα μάτια είναι διαφανή, λαμπερά και κρυστάλλινα, και πατώντας τη σάρκα τους η οποία δεν συμπιέζεται.
Μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβώς από που προέρχεται κάθε ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας, εφόσον τα ψάρια διακινούνται μέσα σε κιβώτια ή σε συσκευασία αν είναι φιλεταρισμένα. Όλα τα κιβώτια ή οι συσκευασίες αυτές φέρουν μία ετικέτα που έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες: το όνομα του παραγωγού, το είδος του ψαριού, την ημερομηνία αλίευσης, τον κωδικό αριθμό του συσκευαστηρίου στο οποίο συσκευάστηκαν. Μπορούμε, λοιπόν, να ξέρουμε να διαβάσουμε την ετικέτα και να επικοινωνήσουμε με τον παραγωγό σε περίπτωση που προκύψει κάποιο θέμα. Ο λεξάριθμος μέσα στο οβάλ πλαίσιο είναι ο κωδικός άδειας του συσκευαστηρίου και είναι καταχωρημένος στα αρχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση minagric.gr ο καταναλωτής μπορεί να βάλει τον παραπάνω λεξάριθμο και να βρει τη διεύθυνση επαφής με τον παραγωγό.
Το συλλογικό σήμα Fish from Greece, το οποίο έχει αναπτύξει η ΕΛΟΠΥ για τα προϊόντα των εταιρειών-μελών της, αποτελεί σφραγίδα εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας για αγοραστές και καταναλωτές φρέσκων ελληνικών ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας σε όλο τον κόσμο και υποστηρίζεται από το ομώνυμο Ιδιωτικό Πρότυπο Πιστοποίησης Fish from Greece. Αν θέλετε να μάθετε ακόμη περισσότερα, στο site fishfromgreece.com της ΕΛΟΠΥ υπάρχει αναρτημένο FAQ με αναλυτικές απαντήσεις σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα: https://fishfromgreece.com/syxnes-erwthseis/
