ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΩΣ ΑΥΤΗ Η ΕΧΙΝΑΚΕΙΑ;

Του Κωνσταντίνου Τσιαγά

Πρόκειται περί ἑνός φυτοῦ ἡ χρήση τοῦ ὁποίου εἶναι συνυφασμένη μέ τό κρυολόγημα. Τῶ ὄντι τά τρία γένη τῆς οἰκογενεῖας (pallida, purpurea, angustifolia) ἔχουν μελετηθεῖ ὡς πρός τίς θεραπευτικές τούς ἰδιότητες βάσει τῆς χημικῆς τούς συνθέσεως. ῾Ως πρός τό χημικό τούς περιεχόμενο διακρίνουμε πρωτίστως τίς ἀλκαμμίδες (ἰσοβουτυλαμμίδες) ἐνώ σέ ἀφθονία ἀπαντῶνται φαινυλπροπανοειδή, πολυσακχαρῖτες καθώς καί αἰθέρια ἔλαια. Στήν ἀγορά βεβαίως τά διάφορα προϊόντα ἐχινάκειας διαφέρουν ὡς πρός τή σύνθεση καί τήν ἀναλογία τῶν προαναφερθέντων στοιχείων , διαφορές πού δέν εἶναι πάντοτε εὐδιάκριτες γιά τό εὐρύ κοινό.

῾Η θεραπευτική χρήση τοῦ φυτοῦ χάνεται στά βάθη τῶν αἰώνων καθώς χρησιμοποιεῖτο ὑπό τῶν ἀρχαίων πολιτισμῶν ἐναντίον βακτηριακῶν καί ἰικῶν μολύνσεων, περιοδοντίτιδες, συμπτώματα κρυολογήματος ἀλλά καί λοιμώξεων τοῦ οὐροποιητικοῦ συστήματος. ᾿Εκάστη περίπτωση ἀπαιτοῦσε χρησιμοποίηση διαφορετικοῦ μέρους τοῦ φυτοῦ (ρίζωμα, χυμός, βάμμα κτλ)

῾Η ἐπιστήμη σήμερα προσπαθεῖ νά συνδέσει τά χημικά συστατικά κάθε φυτοῦ μέ συγκεκριμένες φαρμακευτικές ἰδιότητες μέσω μελετῶν σέ ζώα ἀλλά καί In vivo.  ᾿Ιδιαιτέρως γιά τήν ἐχινάκεια καί τή σχέση της μέ τήν ἀνοσορύθμιση, μελέτες σέ ἀσθενεῖς  καταναλώσαντες χυμό ἐχινάκειας ,κατέδειξαν τήν αὐξημένη παραγωγή κυτταροκινῶν (πεπτίδια ἔχοντα ρόλο -μεταξύ ἄλλων-στή ρύθμιση τοῦ ἀνοσοποιητικοῦ συστήματος καί τῆς φλεγμονῆς). Πολυσακχαρίτες τοῦ φυτοῦ καταδεικνύονται ὑπεύθυνοι γιά τήν παραγωγή τῆς κυτταροκίνης IL-1, ἡ ὁποία ἔχει ρόλο στίς ἐπιδράσεις τῆς φλεγμονῆς ὄπως λ.χ. ὁ πυρετός. Παρασκευάσματα ἐχινάκειας μελετήθησαν γιά τήν ἀντιϊκή καί ἀντιμικροβιακή δράση τῶν συστατικῶν τοῦ φυτοῦ μέ ἀξιοσημείωτα ἀποτελέσματα.

῾Η ἀντιφλεγμονώδης δράση τοῦ φυτοῦ ὀφείλεται στήν ἀναστολή τῶν παραγόντων τῆς φλεγμονῆς κυκλοοξυγενασῶν (COX).Θρυμματισμένη ρίζα σέ μορφή σκόνης περιέχουσα 1,5 % πολυφαινόλες φαίνεται ὅτι ἀνέστειλε τή δράση τῶν   COX  2 ἐνώ δράση ἐπί τῶν  COX  1   φαίνεται ὅτι ἀναπτύσσουν οἱ ἀλκαμμίδες ἔκ τῆς ρίζας. Τά εὐρήματα αὐτά μολονότι δέν ἐπαληθεύθησαν στατιστικῶς καί ἀποτελοῦν πάντοτε ἀντικείμενο ἐρεύνης, τεκμηριώνουν τήν εὐεργετική γιά τόν ὀργανισμό δράση τῆς ἐχινάκειας σέ περιπτώσεις συμπτωμάτων κοινοῦ κρυολογήματος.

Βεβαίως ἡ χρήση ὅλων τῶν βοτάνων χρειάζεται νά γίνεται μέ φειδώ: ῾Υψηλές συγκεντρώσεις ἐχινάκειας ἀπεδείχθησαν ἐπιβλαβεῖς γιά τή σπερματογένεση ἐνώ ἡ δράση της ἐπί τῶν ἐνζύμων p450 -μία ὑπεροικογένεια ἐνζύμων περιέχονται αἵμη – καί εἰδικότερα γιά τά ἔνζυμαCYP1A2, CYP2C9, CYP2C19 και CYP3A4, ἐπέβαλε τήν περαιτέρω μελέτη γιά τή δράση της στόν ὀργανισμό. Στόν ἄνθρωπο τά ἔνζυμα αὐτά βρίσκονται στή μιτοχονδριακή μεμβράνη καί στό ἐνδοπλασματικό δίκτυο , διαδραματίζοντας ρόλο σέ πολλές φυσιολογικές λειτουργίες τοῦ ὀργανισμοῦ καθώς καί στό μεταβολισμό τῶν φαρμάκων. ῎Ετσι λοιπόν καί ἡ ἐχινάκεια διερευνᾶται τόσο γιά τίς φαρμακευτικές της ἰδιότητες ὄσο καί γιά ἐνδεχόμενες ἀλληλεπιδράσεις καί παρενέργειες, ἀκολουθῶντας ἕνα γενικό-γιά τή χρήση τῶν βοτάνων-κανόνα:Εἶναι εὐεργετικά χρησιμοποιούμενα καταλλήλως ἀλλά οὐχί ἰκανά νά ἀντικαταστήσουν μία φαρμακευτική ἀγωγή.